Το φαινόμενο placebo αναφέρεται σε περιπτώσεις κατά τις οποίες ένας ασθενής παρουσιάζει βελτίωση της πάθησής του ενώ λαμβάνει ένα ανενεργό φάρμακο, δηλαδή μια ουσία χωρίς πραγματική δράση για το πρόβλημα που αντιμετωπίζει. Στις περιπτώσεις αυτές ο πάσχων πιστεύει ότι λαμβάνει ένα φάρμακο που θα τον βοηθήσει και, όπως φαίνεται, η πεποίθηση αυτή και μόνο συντελεί στη βελτίωση του προβλήματος.
Τα σκευάσματα placebo χρησιμοποιούνται ευρέως σε ιατρικές μελέτες για τη σύγκριση της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων σε μια συγκεκριμένη πάθηση. Ταυτόχρονα με τη χορήγηση σε ομάδες εθελοντών του πραγματικού φαρμάκου, χορηγείται σε κάποια άλλη ομάδα εθελοντών ένα ψεύτικο φαρμακευτικό σκεύασμα, το οποίο δεν περιέχει ενεργές ουσίες (placebo). Στα κλασικά πειράματα, οι ασθενείς της μίας ομάδας λαμβάνουν το ανενεργό χάπι για το οποίο έχουν ενημερωθεί ότι δύναται να βελτιώσει τα συμπτώματα τους, χωρίς όμως να τους αποκαλυφθεί ότι το χάπι είναι ανενεργό και ότι δεν περιέχει καμία θεραπευτική ουσία. Η άλλη ομάδα λαμβάνει κανονικά το φαρμακευτικό σκεύασμα που είναι υπό δοκιμή.
Το αξιοσημείωτο της υπόθεσης είναι ότι συχνά, το ψεύτικο χάπι αποδεικνύεται εξίσου αποτελεσματικό στη θεραπεία της πάθησης όπως και το πραγματικό χάπι.