Ζάρια, τράπουλα, στοιχήματα και παντός είδους τυχερά παιχνίδια συνοδεύουν τον άνθρωπο από τις αρχές της Ιστορίας του. Όλοι οι άνθρωποι έχουμε κατά καιρούς ανάγκη από έντονες συγκινήσεις και διεξόδους διαφυγής. Οι περισσότεροι όμως από εμάς διαχειριζόμαστε αποτελεσματικά αυτό το είδος ψυχαγωγίας, παίζοντας στα όρια των δυνατοτήτων μας και ελέγχοντας τον εαυτό μας. Ελπίζουμε ότι θα κερδίσουμε χρήματα χωρίς να κοπιάσουμε, ξέρουμε όμως ότι το πιθανότερο είναι να χάσουμε, για αυτό και φροντίζουμε να μην ξοδεύουμε υπερβολικά ποσά.

Πότε όμως τα όρια ξεπερνιούνται και ο τζόγος γίνεται πάθος; Ποια στοιχεία χαρακτηρίζουν τον παθολογικό παίκτη;

Ο παθολογικός παίκτης περιμένει με έντονη ανυπομονησία την ώρα που θα παίξει και όχι μόνο πιστεύει ότι θα κερδίσει, αλλά σχεδιάζει και πώς θα ξοδέψει τα κέρδη του. Όταν βρίσκεται στο χώρο όπου διεξάγεται το παιχνίδι, παρουσιάζει έντονη σωματική διέγερση και ενθουσιασμό. Κάνει χαρακτηριστικές προληπτικές κινήσεις που θα ευνοήσουν την τύχη του και, όταν κερδίζει, χαίρεται και πιστεύει στις ικανότητές του. Όταν όμως χάνει, αισθάνεται ενοχές, θυμώνει με τον εαυτό του και φοβάται ότι τα χρέη του θα ανακαλυφθούν.

Διακατέχεται από αντιφατικά συναισθήματα και μοιάζει σαν να υποφέρει από ένα είδος «μυωπίας»: όχι μόνο αρνείται ότι παρουσιάζει μια προβληματική συμπεριφορά, αλλά επιλέγει πάντα και το άμεσο κέρδος αδιαφορώντας για τις μακροπρόθεσμες συνέπειες.

Κατά την εμπλοκή του με το «πάθος» του διέρχεται από τρεις φάσεις με κυμαινόμενη διάρκεια: τη φάση του κέρδους, των απωλειών και της απελπισίας. Η φάση του κέρδους είναι η πιο γοητευτική και ύπουλη. Ως πρωτάρης δελεάζεται από την ατμόσφαιρα στην οποία διεξάγεται το παιχνίδι, τη συγκίνηση και τον ενθουσιασμό από το πρώτο κέρδος, την απομάκρυνση από τα προβλήματα της καθημερινότητας, την ελπίδα ότι μέσα σε λίγα λεπτά μπορεί να πραγματοποιήσει και τα πιο τρελά όνειρά του. Στη φάση των απωλειών, αρχίζει να χάνει αλλά αρνείται να το δεχτεί και παρασύρεται στην προσπάθεια να ξανακερδίσει όσα έχει χάσει. Αυξάνει τα ποσά που παίζει, λέει ψέματα, δανείζεται. Στη φάση της απελπισίας, ο έλεγχος έχει πια χαθεί. Αδιαφορεί για τις συνέπειες στην προσωπική και επαγγελματική του ζωή, συσσωρεύει χρέη και αναγκάζεται ακόμη και να παρανομήσει για να εξασφαλίσει χρήματα. Κοινός παρανομαστής σε όλα τα παραπάνω στάδια είναι η δυσκολία αντίστασης στην παρόρμησή του να παίξει (ο παθολογικός τζόγος εντάσσεται στην ευρύτερη διαγνωστική ομάδα των Διαταραχών Ελέγχου της Παρόρμησης).

Υποστηρίζεται ότι στον παθολογικό τζόγο η επιδείνωση είναι ραγδαία και εμφανίζεται σε λιγότερο από ένα χρόνο. Οι συνέπειες στρέφονται ενάντια στον ίδιο τον παίκτη και την οικογένειά του με τους εξής τρόπους: το στρες τον διακατέχει και εκδηλώνεται με ποικίλα σωματικά συμπτώματα. Οι γνωσιακές του ικανότητες εξασθενούν. Η κρίση του διαστρεβλώνει τα γεγονότα και τον οδηγεί σε σύγχυση. Αδυνατίζουν η προσοχή, η μνήμη και η ικανότητα λήψης αποφάσεων. Παρατηρούνται όλα τα συμπτώματα της κατάθλιψης και ο ίδιος αισθάνεται παγιδευμένος σε δυσεπίλυτα οικονομικά και οικογενειακά προβλήματα. Μάλιστα, σκέφτεται ως λύση και την αυτοκτονία.

Πολλοί παθολογικοί παίκτες καταβάλλουν από μόνοι τους προσπάθειες για να απαλλαγούν από το πρόβλημα του τζόγου. Αποφεύγουν όμως να επισκεφτούν κάποιον ειδικό επειδή θεωρούν ότι δεν μπορεί να τους βοηθήσει ή επειδή δεν καταλαβαίνουν ότι το πρόβλημα είναι τόσο σοβαρό. Το αποτέλεσμα ωστόσο των μη συστηματικών προσπαθειών τους είναι να υπάρχει μεγαλύτερος κίνδυνος υποτροπής. Η οικογένεια, ακόμη και αν πλήττεται από την παθολογική συμπεριφορά του μέλους της, μπορεί να αποτελέσει μια σημαντική πηγή ενθάρρυνσης και υποστήριξης, πριν και κατά τη διάρκεια της θεραπείας. Χρειάζεται όμως να παροτρύνει τον παίκτη να αναζητήσει επαγγελματική βοήθεια, αλλιώς παγιδεύεται κι εκείνη στα ψέματα και την υποτιθέμενη μετάνοιά του κάθε φορά που εκείνος «ξανακυλά»…