Το μετατραυματικό στρες αφορά την ψυχολογική κατάσταση που βιώνει ένα άτομο που έχει ζήσει ένα τραυματικό γεγονός που απείλησε άμεσα την ψυχική και σωματική του ακεραιότητα. Πρόκειται για μια διαγνωστική κατηγορία που πρωτοεμφανίστηκε στη βιβλιογραφία από το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο αλλά και από τους επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος. Οι πρώτες έρευνες σχετικά με το σύνδρομο ξεκίνησαν μετά τον Πόλεμο του Βιετνάμ, στις οποίες διαπιστώθηκε με έρευνα ότι το 30% των στρατιωτών που επέστρεψε στην πατρίδα του μετά τον πόλεμο, αντιμετώπιζε συμπτώματα του συνδρόμου. Παράλληλα αποτελέσματα έχουν παρουσιαστεί και στους βετεράνους μεταγενέστερων πολέμων, όπως του Περσικού Κόλπου κ.ά.

Τραυματικά γεγονότα λοιπόν που μπορεί να προκαλέσουν συμπτώματα μετατραυματικού στρες αφορούν φυσικές καταστροφές, πολέμους, τρομοκρατικές επιθέσεις, δυστυχήματα ή άλλου είδους άγριες επιθέσεις, όπως, είναι, για παράδειγμα, ο βιασμός, η κακοποίηση, η απόπειρα κλοπής, η απαγωγή κ.ά. Τα τραυματικά γεγονότα μπορεί επίσης να αφορούν όχι μόνο την εμπειρία αλλά και το να είναι κανείς μάρτυρας του γεγονότος όπως, για παράδειγμα, ένα ατύχημα ή έναν τραυματισμό, ή το να έχει συμμετάσχει σε μια τέτοια εμπειρία με άλλους τρόπους, π.χ. τη διάσωση σε περιπτώσεις φυσικών καταστροφών ή σε τροχαία ατυχήματα κ.ά. Τέλος, το μετατραυματικό στρες μπορεί να αφορά και εμπειρίες που σοκάρουν και απειλούν άμεσα την ψυχική ακεραιότητα του ατόμου, όπως, για παράδειγμα, τη λήψη μιας ιατρικής διάγνωσης απειλητικής για τη ζωή. Τέλος, να σημειωθεί ότι σε πολλές περιπτώσεις και άτομα από το οικογενειακό περιβάλλον των θυμάτων εκδηλώνουν συμπτώματα μετατραυματικού στρες μετά την ανακοίνωση του συμβάντος ή την εμπειρία των δικών τους ανθρώπων.

Τα άτομα που υποφέρουν από μετατραυματικό στρες συχνά ξαναζούν την τραυματική εμπειρία και έχουν φλας μπακ από το γεγονός. Επίσης, δυσκολεύονται να κοιμηθούν, εμφανίζουν εφιάλτες και νιώθουν αποκομμένα από την πραγματικότητα. Νιώθουν αίσθηση σοκ και μούδιασμα, άρνηση, αίσθηση παραζάλης, απάθεια, άγχος και φόβο, οξυθυμία ή νευρικότητα, εκρήξεις θυμού, εφιάλτες, αυτό-κατηγορία και αίσθημα ενοχής, δυσκολίες στη συγκέντρωση και τη μνήμη, αλλαγή στις συνήθειες διατροφής, πόνους και άλλες σωματικές ενοχλήσεις. Το μετατραυματικό στρες χαρακτηρίζεται από συναισθηματικό «μούδιασμα» που μπορεί να εκδηλώνεται ως έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες που παλαιότερα, ή τουλάχιστον πριν το τραυματικό γεγονός, προκαλούσαν ευχαρίστηση (ανηδονία), συναισθηματική απάθεια, τάση απομάκρυνσης και αποστασιοποίησης από τους ανθρώπους καθώς και μια αίσθηση μειωμένης προοπτικής του χρόνου (δεν μπορεί κανείς να σκεφτεί για το μέλλον, να κάνει μελλοντικά σχέδια, ή δεν πιστεύει ότι θα ζήσει πολύ περισσότερο).

Τα συμπτώματα που χαρακτηρίζουν το μετατραυματικό στρες είναι έντονα και έχουν άμεσο αρνητικό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή του ατόμου. Τα άτομα που πάσχουν από μετατραυματικό στρες βιώνουν ξανά το τραυματικό γεγονός ή γεγονότα με κάποιο τρόπο, τείνουν να αποφεύγουν τα μέρη, τους ανθρώπους, τα πράγματα ή τις καταστάσεις που τους θυμίζουν το γεγονός (τάση αποφυγής) και οι εκδηλώσεις αυτές μπορεί να φτάνουν και στο βαθμό φοβίας επιδεικνύοντας μια εξαιρετική ευαισθησία ακόμη και στις πιο απλές και συνήθεις καθημερινές δραστηριότητες. Οι επέτειοι του γεγονότος μπορεί επίσης να προκαλούν άγχος και εκδήλωση των προαναφερθέντων συμπτωμάτων..

Η μετατραυματική διαταραχή διαχωρίζεται σε οξεία και χρόνια. Στην οξεία τα συμπτώματα δεν ξεπερνούν τους τρεις μήνες, ενώ στη χρόνια μπορεί να είναι και πάνω από τρεις. Για να τεθεί η διάγνωση του μετατραυματικού στρες, τα συμπτώματα πρέπει να υφίστανται τουλάχιστον για ένα μήνα. Επίσης το μετατραυματικό στρες μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συμπεριλαμβανομένης της παιδικής ηλικίας. Τα συμπτώματα τυπικά εμφανίζονται μέσα σε τρεις μήνες από το τραυματικό γεγονός, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις τα σημάδια του μετατραυματικού στρες έχουν χαραχτεί βαθιά και μπορεί να εμφανιστούν αιφνιδίως ύστερα από χρόνια. Συμπτώματα άγχους, κατάθλιψης και κατάχρησης αλκοόλ ή άλλων ουσιών απαντώνται συχνά σε άτομα που πάσχουν από μετατραυματικό στρες.

Τα άτομα που εκδηλώνουν μετατραυματικό στρες χρειάζεται να αναζητήσουν βοήθεια από έναν ειδικό ψυχική υγείας καταρχήν για να μοιραστούν το βάρος των επώδυνων συναισθημάτων που βιώνουν και να μην επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο τον εαυτό τους με τις αναμνήσεις και το άγχος που τις συνοδεύει. Μαζί με τον ειδικό μπορούν να χτίσουν μια σχέση εμπιστοσύνης και σεβασμού, ώστε να διαχειριστούν, να κατανοήσουν και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τον πόνο. Να ξεπεράσουν τους φόβους που κάνουν την καθημερινότητά τους δυσλειτουργική και προοδευτικά να επιστρέψουν στη ζωή, με αίσθημα ασφάλειας, αφού έχουν  μάθει να διαχειρίζονται το άγχος και τις αρνητικές σκέψεις.