Ένα σημαντικό ποσοστό αντρών αναφέρει τη δυσαρέσκειά του με τη χρήση του προφυλακτικού κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής καθώς αντιμετωπίζει προβλήματα στυτικής λειτουργίας με τη χρήση του. Πιο συγκεκριμένα, όπως περιγράφεται, αυτό μπορεί να συμβεί όταν γίνεται η προσπάθεια να φορεθεί το προφυλακτικό ή κατά τη διάρκεια της διείσδυσης στη σεξουαλική πράξη. Στη συνέχεια, όμως, δεν είναι εύκολο να επανακτηθεί η στυτική λειτουργία.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Και μόνο η «έγνοια» αρκεί για να μην μπορεί κανείς να αφεθεί στην όλη διαδικασία της ερωτικής πράξης… Ξαφνικά πρέπει να τα σταματήσεις όλα, να αναζητήσεις το προφυλακτικό, να το ανοίξεις, να το φορέσεις κοκ.».   

Σε πολλές περιπτώσεις, επίσης, οι άντρες περιγράφουν ότι «δεν νιώθουν το ίδιο» κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής με τη χρήση του προφυλακτικού ή ότι «η αίσθηση είναι διαφορετική…». Τέλος, αναφέρονται και περιπτώσεις στις οποίες το προφυλακτικό χρησιμοποιείται αλλά «σφίγγει» ή «γλιστράει και φεύγει» ή ακόμη ότι «δημιουργείται πόνος»…

Ένα βασικό θέμα που προκύπτει βάσει των προαναφερθέντων είναι ότι η όλη διαδικασία χρήσης του προφυλακτικού δημιουργεί ένα αίσθημα ανησυχίας και αγωνίας για τον άντρα και τη σύντροφό του, ενόχλησης αλλά και εκνευρισμού για την έκβαση της σεξουαλικής πράξης η οποία μπορεί τελικά να θεωρείται και τετελεσμένη, ότι δηλαδή σίγουρα θα αποτύχει…

Ένα δεύτερο σημαντικό στοιχείο που προκύπτει είναι ότι η χρήση του προφυλακτικού δημιουργεί ένα είδος διάσπασης της προσοχής με διάφορους τρόπους κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης. Η διάσπαση της προσοχής, όπως αναφέρεται και βιβλιογραφικά σχετικά με τα αίτια της ψυχογενούς στυτικής δυσλειτουργίας, μπορεί να οδηγήσει σε στυτική απώλεια και δυσλειτουργία.

Έτσι, το ζευγάρι καταλήγει από μια απλή δυσαρέσκεια ή δυσκολία με τη χρήση του προφυλακτικού, να αναμένει την απογοήτευση, ίσως και την «αποτυχία» της στυτικής λειτουργίας και πράξης, επειδή ουσιαστικά …με το που εμφανίζεται το προφυλακτικό στο προσκήνιο έχουν ήδη …όλα «καταρρεύσει»!

Η δυναμική αυτή μας ανατρέχει βέβαια στη σημασία της δημιουργίας ενός φαύλου κύκλου αγωνίας, αυτό-παρατήρησης, αναμονής της «αποτυχίας», άγχους και τελικά στυτικής δυσλειτουργίας λόγω όμως όλων αυτών των αρνητικών συναισθηματικών καταστάσεων και όχι λόγω της χρήσης του προφυλακτικού.

Στο άρθρο «Ψυχογενής στυτική δυσλειτουργία» του psychologynet.gr αναφέρεται σχετικά με τη σημασία της δημιουργίας ενός φαύλου κύκλου για τη γένεση στυτικής δυσκολίας ή και δυσλειτουργίας:

«… η σημασία της δημιουργίας ενός φαύλου κύκλου συμπεριφοράς ως σημαντικού παράγοντα αιτιότητας και εγκαθίδρυσης (διατήρησης) ενός προβλήματος στυτικής δυσλειτουργίας. Όπως προαναφέρθηκε, δυσκολίες στυτικής λειτουργίας μπορεί να προκύψουν από καθαρά τυχαίους ή συμπτωματικούς λόγους, όπως για παράδειγμα, η κόπωση της ημέρας, η έλλειψη ερωτικής διάθεσης σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή κοκ.

Αυτά τα περιστατικά συνήθως εύκολα παρέρχονται και δεν τους αποδίδεται ποτέ ιδιαίτερη σημασία από το ίδιο το ζευγάρι. Αν όμως το ζευγάρι αρχίσει να «εστιάζει» στα περιστατικά αυτά και να τους δίνει ιδιαίτερη σημασία, να παρερμηνεύει, να αναρωτιέται για τους λόγους που συνέβη αυτό που συνέβη και, κυρίως, για το «αν» και «πότε» θα ξανασυμβεί, αρχίζει σταδιακά να εγκαθίσταται ένας φαύλος κύκλος άγχους και αρνητικής σκέψης που διατηρεί και εγκαθιστά ουσιαστικά ένα πρόβλημα στυτικής δυσλειτουργίας.

Σε αυτή την περίπτωση η επόμενη ερωτική επαφή προσεγγίζεται από τον ίδιο τον άντρα αλλά και από τη σύντροφό του με αγωνία και την ανέκφραστη επιθυμία να διαπιστωθεί αν πράγματι «υπάρχει πρόβλημα» και «αν όλα θα λειτουργήσουν φυσιολογικά»! Μπορεί, μάλιστα, να επιδιωχθεί άμεσα ερωτική επαφή προκειμένου να ελεγχθεί τι ακριβώς συμβαίνει! Έτσι όμως ο άντρας είναι ήδη αρνητικά προκατειλημμένος, αγχωμένος, με έντονη τάση αυτο-παρατήρησης και αυτοκριτικής, στοιχεία που δεν τον βοηθούν ιδιαίτερα. Υπό αυτές τις περιστάσεις είναι πολύ φυσικό η στυτική δυσλειτουργία να προκύψει και πάλι λόγω όμως του άγχους που επικρατεί και όχι επειδή υπάρχει κάποιο πρόβλημα στυτικής λειτουργίας».

Έτσι, τελικά, φαίνεται ότι και η χρήση του προφυλακτικού καταλήγει να αποτελεί ένα σημαντικό ερέθισμα που εκκινεί άμεσα τον φαύλο κύκλο ανησυχίας και αναμονής της αποτυχίας επιφέροντας τελικά στυτική δυσλειτουργία!

Σε πολλές περιπτώσεις επίσης διαπιστώνεται ότι υπάρχει ελλιπής ενημέρωση και εκπαίδευση σχετικά με τη σωστή χρήση και εφαρμογή του προφυλακτικού. Εάν, για παράδειγμα, κάποιος δεν γνωρίζει πώς να χρησιμοποιήσει το προφυλακτικό μπορεί να καθυστερεί και να το ανοίξει, να το εφαρμόσει σωστά κοκ., κι έτσι και ο ίδιος αγχώνεται! Το άγχος αυτό μπορεί και πάλι να επιφέρει στυτική δυσκολία.

Σε κάθε περίπτωση όμως οι επιπτώσεις από τη λανθασμένη ή κακή χρήση του προφυλακτικού ή τη μη χρήση του (μπορεί να μην τοποθετείται σωστά, να γλιστράει, να αφαιρείται πριν την ολοκλήρωση της σεξουαλικής πράξης κοκ.) είναι σημαντικές για πολλούς λόγους που όλοι λίγο έως πολύ γνωρίζουμε. Πρόκειται φυσικά για τον φόβο του HIV και γενικότερα των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων, τον φόβο μιας πιθανής εγκυμοσύνης κ.ά. Επίσης, σημαντικός αριθμός γυναικών ανησυχεί γιατί νιώθει ότι δεν μπορεί να «προστατευθεί» υπό μια έννοια και τίθεται πολλές φορές σε ένα δίλημμα για το αν πρέπει ή όχι να συνεχίσει την ερωτική πράξη χωρίς προφύλαξη… Είναι σημαντικό να υπάρξει εκπαίδευση των νέων αντρών και γυναικών στη σωστή χρήση του προφυλακτικού προς αποφυγή όλων των αρνητικών επιπτώσεων της «κακής» ή μη χρήσης του.

Στη συνέχεια, είναι ενδιαφέρον να διερευνηθεί και το ερώτημα του αν υπάρχει γενικότερα μια ευαισθησία στο θέμα της στυτικής λειτουργίας στους άντρες που έχουν δυσκολία με τη χρήση του προφυλακτικού. Οι Sanders et al. (2015), (1), μελέτησαν αυτή την υπόθεση και περιγράφουν τα αποτελέσματα της έρευνάς τους σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Journal of Sexual Medicine και φέρει τον τίτλο: «General Erectile Functioning among Young, Heterosexual Men Who Do and Do Not Report Condom-Associated Erection Problems (CAEP)». Πράγματι, τα αποτελέσματα έδειξαν ότι οι άντρες που αναφέρουν προβλήματα στυτικής λειτουργίας σχετιζόμενα με τη χρήση του προφυλακτικού είναι πιο πιθανό να εμφανίζουν γενικότερα δυσκολίες με τη στυτική λειτουργία. Όπως τονίζουν, υπάρχουν κάποιες πιθανές ερμηνείες γι’ αυτό: Αρχικά, δεν θα ήταν παράξενο αν ίσχυε αντίστροφα η όλη υπόθεση, ότι δηλαδή οι άντρες που εμφανίζουν στυτική δυσλειτουργία έχουν και δυσκολία με τη χρήση του προφυλακτικού και χάνουν τη στύση τους. Σε κάθε περίπτωση πάντως, εδώ ισχύει το γεγονός ότι το προφυλακτικό εγκαθίσταται τελικά ως ένα «ερέθισμα» που εκκινεί τον φαύλο κύκλο άγχους και ανησυχίας για πιθανή στυτική δυσλειτουργία.

Επιπλέον, όταν ένας άντρας εμφανίσει για πρώτη φορά στυτική δυσλειτουργία όταν χρησιμοποιήσει το προφυλακτικό μπορεί στη συνέχεια να «συνδέσει» τα δύο γεγονότα, δηλαδή τη στυτική δυσλειτουργία και τη χρήση του προφυλακτικού. Έτσι, μπορεί να καταλήξει να πιστεύει ότι η χρήση του προφυλακτικού τού επιφέρει στυτική δυσλειτουργία.

Τέλος, μια άλλη ερευνητική υπόθεση που μελετάται είναι το αν οι άντρες που εμφανίζουν στυτική δυσκολία με τη χρήση του προφυλακτικού χρειάζονται υψηλότερα επίπεδα διέγερσης προκειμένου να διατηρήσουν τη στύση τους. Οι Janssen et al. (2014), (2), σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε επίσης στο περιοδικό Journal of Sexual Medicine και φέρει τον τίτλο: «Patterns of Sexual Arousal in Young, Heterosexual Men Who Experience Condom-Associated Erection Problems (CAEP)», μελέτησαν ακριβώς αυτή την υπόθεση: Εάν οι άντρες που αναφέρουν προβλήματα στυτικής δυσλειτουργίας λόγω της χρήσης του προφυλακτικού έχουν ανάγκη από υψηλότερα επίπεδα σεξουαλικής διέγερσης, εάν έχουν μια πιο ισχυρή ανάγκη για απτική διέγερση και, τέλος, εάν χάνουν πιο εύκολα τη σεξουαλική τους διέγερση λόγω ουδέτερων αποτρεπτικών ερεθισμάτων ή απαιτήσεων που σχετίζονται με την απόδοσή τους κατά τη σεξουαλική πράξη.

Τα αποτελέσματα έδειξαν ότι ισχύει μόνο η πρώτη εκ των τριών υποθέσεων, ότι δηλαδή οι άντρες που αναφέρουν προβλήματα στυτικής δυσλειτουργίας σχετιζόμενα με τη χρήση προφυλακτικού χρειάζονται περισσότερο χρόνο ή πιο «ισχυρά» ερεθίσματα για να διεγερθούν ερωτικά, χωρίς  να έχει διευκρινιστεί ακόμη ποιο από τα δύο έχει πιο ισχυρή επίδραση.

Προφανώς παραμένουν και άλλα ενδιαφέροντα πεδία έρευνας ανοιχτά προς μελέτη, όπως, για παράδειγμα, το τι συμβαίνει στις περιπτώσεις που έχουμε μόνιμη ή μη ερωτική σύντροφο κοκ.

Είναι σημαντικό να διερευνηθούν όλες αυτές οι παράμετροι προκειμένου τα ζευγάρια να βοηθηθούν σε όλες τις περιπτώσεις. Είναι σημαντικό τα ζευγάρια να μπορούν να πάρουν βοήθεια αλλά και να αρχίσουν να αλλάζουν τη νοοτροπία τους σχετικά με τα σεξουαλικά ζητήματα τα οποία δεν σταματάμε να υπογραμμίζουμε ότι αποτελούν θέματα ανθρώπινης επικοινωνίας πρωτίστως και όχι συγκεκριμένων δεξιοτήτων, κόλπων ή ό,τι άλλο «πρακτικό» κατά καιρούς αναφέρεται. Σε κάθε άντρα που δεν έχει κάποιο σχετιζόμενο οργανικό πρόβλημα η στύση μπορεί πάντα να λειτουργεί αρκεί ο ίδιος να μην σκέφτεται αρνητικά για αυτό το θέμα και να είναι αυθεντικός με τη σύντροφό του κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης.

Στη σεξουαλική πράξη δυνατός είναι ο άντρας που μπορεί να είναι ο εαυτός του εκείνη τη στιγμή, όποιος κι αν είναι αυτός! Και δυνατή είναι και η σύντροφος δίπλα του που δεν αμφισβητεί τον εαυτό της… Τότε κανείς από τους δύο δεν χρειάζεται να ανταποκριθεί σε λανθασμένες προσδοκίες και σε κάτι που «δεν είναι» κι έτσι και οι δύο δεν έχουν το άγχος να «μην τυχόν απογυμνωθούν» κατά την ερωτική πράξη. Έτσι, μπορούν πιο ήρεμοι και πιο συγκεντρωμένοι να απολαύσουν μια ειλικρινή επικοινωνία μέσω της σεξουαλικής επαφής. Γιατί, τα πράγματα σχετικά με το σεξ, είναι πιο απλά και πιο ανθρώπινα από ό,τι τελικά νομίζουν…

Βιβλιογραφία που αναφέρεται στο άρθρο:

(1). Stephanie A. Sanders, Brandon J. Hill, Erick Janssen, Cynthia A. Graham, Richard A. Crosby, Robin R. Milhausen & William L. Yarber, (2015). General Erectile Functioning among Young, Heterosexual Men Who Do and Do Not Report Condom-Associated Erection Problems (CAEP). Journal of Sexual Medicine, 12:1897-1904.

(2). Erick Janssen, Stephanie A. Sanders, Brandon J. Hill, (2014). Patterns of Sexual Arousal in Young, Heterosexual Men Who Experience Condom-Associated Erection Problems (CAEP). Journal of Sexual Medicine, 11:2285-2291.

Σχετική βιβλιογραφία:

• Stephanie A. Sanders, Brandon J. Hill, Richard A. Crosby & Erick Janssen, (2014). Correlates of Condom-Associated Erection Problems in Young, Heterosexual Men: Condom Fit, Self-Efficacy, Perceptions, and Motivations. AIDS Behav. 18:128-134.
• Brandon J. Hill, Stephanie A. Sanders, Richard A. Crosby, Kara N. Ingelhart & Erick Janssen, (2015). Condom-associated erection problems: behavioural responses and attributions in young, heterosexual men. Sexual Health, 12(5).
• Cynthia A. Graham, Richard Crosby, Stephanie Sanders, Robin Milhausen & William L. Yarber, (2014). Condom-Associated Erection Problems: A Study of High-Risk Young Black Males Residing in the Southern United States. American Journal of Men’s Health, 1-5.