H παιδική παχυσαρκία εκδηλώνεται σε υψηλότερα ποσοστά και στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια, συγκεκριμένα σε παιδιά ηλικίας 6-11 ετών (54%) και ηλικίας 12-17 ετών (40%). Παράλληλα η συχνότητα εμφάνισης της παιδικής παχυσαρκίας έχει αυξηθεί (10-40%) και στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες κατά την τελευταία δεκαετία. Πολλοί παράγοντες αναφέρονται ως πιθανά αίτια της αύξησης αυτής:

Η μείωση της άσκησης και γενικότερα της κίνησης και της φυσικής δραστηριότητας έχουν παίξει καθοριστικό ρόλο. Τα παιδιά περνούν την περισσότερη ώρα της ημέρας τους στην τηλεόραση, στον ηλεκτρονικό υπολογιστή και τα video games, δεν παίζουν πια στο δρόμο, στο πάρκο, στο γήπεδο ή αλλού. Η οικογένεια επίσης κινείται πάντα με κάποιο μέσο, το αυτοκίνητο χρησιμοποιείται ακόμη και στην πιο κοντινή έξοδο.

Οι διατροφικές συνήθειες έχουν χειροτερέψει, τα παιδιά καταναλώνουν σημαντικά υψηλότερο ποσοστό τροφίμων χαμηλής θρεπτικής αξίας. Η κατανάλωση σνακς, αναψυκτικών και γενικότερα τροφών πλούσιων σε συντηρητικά και χημικά πρόσθετα μπροστά στην τηλεόραση ή τον ηλεκτρονικό υπολογιστή αποτελεί μια τυπική καθημερινή συνήθεια.

Δεν υφίσταται επαρκής «έλεγχος», στην οικογένεια και το σχολείο, σχετικά με το είδος των τροφών που καταναλώνονται (τα κυλικεία των σχολείων περιλαμβάνουν συχνά τρόφιμα χαμηλής θρεπτικής αξίας).

Οι διατροφικές συνήθειες που μαθαίνουν τα παιδιά δεν είναι κατάλληλες. Τρέξιμο, άγχος, στρες επικρατεί, και η οικογένεια σπάνια απολαμβάνει ένα γεύμα στο τραπέζι με ηρεμία. Το φαγητό γίνεται πάντα «γρήγορα», «αρπαχτά» και με ό,τι βρει κανείς μπροστά του, σαν να μην έχει μεγάλη σημασία!

Σημαντικοί ψυχολογικοί παράγοντες συμβάλλουν επίσης στην αύξηση της παιδικής παχυσαρκίας.

Οι σύγχρονοι ρυθμοί ζωής αφήνουν τα παιδιά πολύ μόνα στο σπίτι και συναισθηματικά «άδεια», το φαγητό καλείται συχνά να καλύψει σημαντικό μέρος της πλήξης και της ανίας που βιώνουν, ιδιαίτερα της συναισθηματικής πείνας που τα κατακλύζει σε τέτοιες στιγμές. Τα παιδιά έτσι «τρώνε» ουσιαστικά τα συναισθήματά τους και το ερέθισμα για φαγητό δεν εκκινεί από το στομάχι αλλά από το συγκεκριμένο συναίσθημα, π.χ. λύπη, μοναξιά, απογοήτευση, φόβο κά. που δεν αντέχουν και θέλουν να «καλύψουν» ή να «καταπραϋνουν» με το φαγητό. Και η ποσότητα της τροφής που καταναλώνεται με αυτόν τον τρόπο είναι επίσης ανεξέλεγκτη, τα παιδιά τρώνε με νευρικότητα, αμηχανία και, κυρίως, δεν σταματούν όταν έχουν χορτάσει.

Τα παιδιά νιώθουν σε ορισμένες περιπτώσεις ότι αλλοιώνοντας την εξωτερική τους εμφάνιση «τραβούν» περισσότερο την προσοχή των άλλων. Τα στρουμπουλά παιδιά μοιάζουν πάντα πιο «μωρά», πιο συμπαθητικά, πιο αστεία και συγκεντρώνουν περισσότερα χάδια από τους μεγαλύτερους! Αποκτούν έτσι ένα ιδιαίτερο status στην οικογένεια που τα «ξεχωρίζει» ανάμεσα στα αδέρφια τους με ένα δικό τους ιδιαίτερο χαρακτηριστικό.

Δυσκολίες ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης και απότομων αλλαγών του σώματος, ιδιαίτερα κατά την εφηβεία, αντιμετωπίζονται και «καλύπτονται» μέσω του φαγητού. Η παχυσαρκία αλλοιώνει τη σωματική εικόνα και «αναβάλλει» τις δυσκολίες αντιμετώπισης και άγχους της εφηβείας, το γεγονός δηλαδή ότι κάποιος/ α αναπτύσσεται και διαμορφώνεται σταδιακά σε έναν ολοκληρωμένο άντρα ή γυναίκα.

Τα παχύσαρκα παιδιά αντιμετωπίζουν πολλά προβλήματα και η ζωή τους δεν είναι πάντα και τόσο εύκολη. Στο σχολείο και στον κύκλο των συνομηλίκων τους αποτελούν συχνά αντικείμενο χλευασμού και κοροϊδίας, τα άλλα παιδιά τα βλέπουν ως πιο χαζά, αστεία ή και τεμπέλικα. Συχνά τα βλέπει κανείς να κάθονται μόνα στο προαύλιο του σχολείου ή σε μια κοινωνική εκδήλωση, απομονωμένα, σαν να έχουν αποσυρθεί. Έτσι διαιωνίζεται και ο φαύλος κύκλος της παχυσαρκίας, η απομόνωση επιφέρει θλίψη και αίσθημα μη αποδοχής του εαυτού, συναισθήματα που με τη σειρά τους οδηγούν και πάλι στο φαγητό προς ανακούφιση. Και το παιδί καταλήγει έτσι να πιστεύει ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει πραγματικά στη ζωή του. Η διαταραχή της κατάθλιψης εξάλλου σχετίζεται άμεσα με την παιδική παχυσαρκία. Συχνά όμως δεν είναι φανερό αν αποτελεί την αιτία ή το αποτέλεσμα εκδήλωσής της.

Η αντιμετώπιση της παιδικής παχυσαρκίας πρέπει να αποτελεί πάντα μια οικογενειακή υπόθεση.

Η οικογένεια, και οι γονείς ειδικότερα, πρέπει να αποτελούν πρότυπο μίμησης για τις διατροφικές τους συνήθειες και τη φυσική άσκηση.

Η αλλαγή των συνηθειών αυτών αφορά όλη την οικογένεια και όχι μόνο το υπέρβαρο παιδί. Όλοι χρειάζεται να μάθουν να τρώνε υγιεινά και να ασκούνται συστηματικά.

Το παιδί, πριν από κάθε προσπάθεια αλλαγής της διατροφικής του συμπεριφοράς, πρέπει να λαμβάνει το μήνυμα ότι είναι αποδεκτό και αγαπητό όποιο και αν είναι το βάρος του.

Να υποστηρίζεται στην επιλογή μιας φυσικής δραστηριότητας (άσκησης, παιχνιδιού ή αθλήματος) που του αρέσει πραγματικά, χωρίς να του επιβάλλεται.

Η τροφή δεν πρέπει να παρέχεται εν είδη τιμωρίας ή επιβράβευσης. Όταν το παιδί στερείται φαγητό τού δημιουργείται ο φόβος της πείνας και, όταν βρει την ευκαιρία, θα φάει οτιδήποτε και ανεξέλεγκτα. Παράλληλα, αν συγκεκριμένα τρόφιμα, π.χ. γλυκά, χρησιμοποιούνται ως ανταμοιβή, καταλήγει να πιστεύει ότι ορισμένα τρόφιμα είναι καλύτερα από άλλα.

Το παιδί πρέπει να συζητά για τη σημασία του βάρους και να εκφράζει το δικό του προβληματισμό. Το ίδιο γνωρίζει εξάλλου καλύτερα από όλους ότι έχει πρόβλημα βάρους.

Να έχει πάντα υποστήριξη, αποδοχή και ενθάρρυνση στη δύσκολη προσπάθεια που καταβάλλει.