Η πάροδος της ηλικίας, γεγονός αναπόσπαστο της ίδιας της ζωής, συνοδεύεται από διάφορα προβλήματα υγείας του σώματος, μείωση της ανεξαρτησίας του ατόμου, απώλειες συγγενικών και φιλικών προσώπων, επαναπροσδιορισμό στόχων ζωής κ.ά. Στο προσκήνιο αυτών των δραστικών μεταβολών ο ηλικιωμένος δέχεται πολλές ιατρικές παρεμβάσεις για τη θεραπεία της σωματικής του υγείας αλλά συχνάπαραβλέπεται η κατάσταση της ψυχικής του υγείας. Αυτό συμβαίνει πολλές φορές και με τη διαταραχή της κατάθλιψης, καθόσον τα συμπτώματά της πολύ συχνά δεν αναγνωρίζονται και, επομένως, δεν αντιμετωπίζονται θεραπευτικά.

Όμως, η εκδήλωση κατάθλιψης στην τρίτη ηλικία είναι αρκετά συχνή και πρέπει να αντιμετωπίζεται άμεσα και υποστηρικτικά καθώς μπορεί να οδηγήσει το ηλικιωμένο άτομο σε επιπλέον απομόνωση και μείωση της λειτουργικότητάς του. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι τα εξής: αίσθημα «κενού», έλλειψη νοήματος, σκοπού, κινητοποίησης και ενεργητικότητας. Το άτομο μπορεί να αισθάνεται συνεχή στενοχώρια, κούραση, ανεξήγητα άλγη και πόνους, άγχος. Μπορεί να νιώθει ότι έχει χάσει το ενδιαφέρον και την αγάπη του για τις καθημερινές δραστηριότητές του, να αντιμετωπίζει προβλήματα με τον ύπνο και τη διατροφή, να ξεσπά σε κλάματα συχνά
και να δυσκολεύεται να επιτελέσει διανοητικές εργασίες (δυσκολίες στη συγκέντρωση και λήψη αποφάσεων, προβλήματα μνήμης, προσανατολισμού). Αίσθημα αναξιότητας επικρατεί, θλίψη, απελπισία και συχνά ενοχές χωρίς  συγκεκριμένο λόγο. Απώλεια του ενδιαφέροντος ενασχόλησης με τα εγγόνια ή άλλα συγγενικά πρόσωπα. Επίσης, μπορεί να υπάρχει εκδήλωση αυτοκτονικού ιδεασμού,
γεγονός που εκτιμάται με ιδιαίτερη προσοχή σχετικά με την επικινδυνότητά του.

Είναι γεγονός ότι σημαντικά γεγονότα της ζωής που επιφέρουν ή επιδεινώνουν μια καταθλιπτική συμπτωματολογία γενικότερα στον ευρύτερο πληθυσμό, συμβαίνουν αναπόφευκτα σε άτομα προχωρημένης ηλικίας, όπως η κοινωνική απομόνωση, η εκδήλωση σωματικής ασθένειας, η απώλεια αγαπημένων προσώπων, οι απώλειες με τη γενικότερη έννοια του όρου (υγείας, εργασίας, δραστηριοτήτων, αποχωρισμοί, μετακομίσεις κ.ά.), η έλλειψη ικανοποίησης από τη ζωή και η διατάραξη των οικογενειακών σχέσεων. Πολλά ηλικιωμένα άτομα δυσκολεύονται να διαχειριστούν αυτά τα γεγονότα και να προσαρμοστούν στο νέο στάδιο της ζωής τους. Οι αλλαγές και οι απώλειεςαποτελούν αναπόσπαστα κομμάτια της ζωής όταν κανείς μπορεί να τα διαχειριστεί για να μπορέσει να προχωρήσει και να βιώσει και τα επόμενα στάδια της ζωής. Ο φόβος του θανάτου είναι επίσης καταλυτικός και όλοι καλούμαστε να συνειδητοποιήσουμε, να επεξεργαστούμε και να διαχειριστούμε τον τρόπο με τον οποίο επηρεάζει ενεργά κάθε δράση μας. Στην τρίτη ηλικία είναι σημαντική η ανάγκη αναθεώρησης και προσαρμογής και η εύρεση νοήματος και σκοπού στη ζωή.

Είναι όμως σημαντικό να τονιστεί ότι ο πιο σημαντικός παράγοντας που επηρεάζει και καθορίζει την εγκαθίδρυση της κατάθλιψης είναι ο τρόπος που σκέφτεται ο ηλικιωμένος για αυτές τις αλλαγές που πραγματοποιούνται στη ζωή του και τα σημαντικά γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στην καθημερινότητά του. Μια αλλαγή επιφέρει καταρχήν ένα σοκ στο οποίο ο ηλικιωμένος μπορεί να αντιδράσει κατηγορώντας και απαξιώνοντας τον εαυτό του αφήνοντας έτσι σταδιακά τα καταθλιπτικά συμπτώματα να εισέλθουν στη ζωή του. Ή, σε άλλες περιπτώσεις, μπορεί οι συγκεκριμένες αξίες και πεποιθήσεις ζωής να του δημιουργούν αρνητικές σκέψεις και καταθλιπτική διάθεση. Για παράδειγμα, να πιστεύει ότι «μόνο ως εργαζόμενος αξίζει κάτι για την κοινωνία», ή ότι «από τώρα και για την υπόλοιπη ζωή όλοι θα με θεωρούν γέρο» κ.ά.

Παρόλα αυτά είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η τρίτη ηλικία δεν είναι απαραίτητα συνυφασμένη με την κατάθλιψη και ότι δεν είναι απαραίτητο κάθε ηλικιωμένος άνθρωπος να νιώθει απελπισία και απόγνωση. Συνηθίζεται να θεωρείται αυτόματα η μετάβαση σε προχωρημένη ηλικία σε μια μετάβαση στη θλίψη, τη ματαίωση και την απόγνωση. Εξάλλου υπάρχουν πολλά ηλικιωμένα άτομα γύρω μας που χαίρονται πραγματικά σε αυτό το στάδιο της ζωής τους και ασχολούνται με πολλές δραστηριότητες και σκοπούς. Ένας ηλικιωμένος άνθρωπος σίγουρα δεν μπορεί να κάνει ό, τι έκανε στα νιάτα του. Αυτό όμως δεν χρειάζεται κατ’ ανάγκην να μεταφράζεται σε απομόνωση, απάθεια και τέλμα. Μπορεί να συνεχίζει να ζει αλλιώς! Με άλλους τρόπους, με άλλες συνήθειες, με άλλες δραστηριότητες, με άλλες απαιτήσεις. Δεν χρειάζεται να σταματά τη ζωή του πριν ακόμη σταματήσει το ρολόι της ζωής.

Η αποτελεσματική  αντιμετώπιση της κατάθλιψης έγκειται στην άμεση, κατά το δυνατόν, αναγνώρισή της από τον ηλικιωμένο και το περιβάλλον του, στη διαφορική διάγνωση από ειδικό και στη συνδυασμένη φαρμακευτική και υποστηρικτική ψυχοθεραπευτική αντιμετώπιση. Κατά την υποστηρικτική ψυχοθεραπεία ο πάσχων έχει την ευκαιρία να συνειδητοποιήσει τι του συμβαίνει, να εκφράσει επίπονα συναισθήματα καθώς και όλες τις αρνητικές σκέψεις που μειώνουν την αυτοεκτίμησή του. Να βρει ένα πλαίσιο στο οποίο μπορεί να αναφέρει όλες τις πιθανές ανησυχίες για το σώμα του, την υγεία του, το μέλλον του, το θάνατο, θέματα που τον βασανίζουν πολύ και τα οποία του δημιουργούν αρνητικές σκέψεις και χαμηλή αυτοεκτίμηση. Με αυτόν τον τρόπο αρχικά βιώνει ανακούφιση και μια επαναδραστηριοποίηση του ψυχικού του κόσμου, αρχίζει να αποδέχεται ότι τώρα βρίσκεται σε ένα νέο στάδιο της ζωής, το οποίο όμως δεν τον βάζει στο περιθώριο και στην απελπισία από μόνο του, παρά μόνο όταν ο ίδιος υποτιμήσει με τις σκέψεις του τον εαυτό του. Και, το πιο σημαντικό, αρχίζει να συνειδητοποιεί τον πλούτο της εμπειρίας που κατέχει, το πόσο δημιουργικά μπορεί να την χρησιμοποιήσει. Αλλά και πόσο οι νεώτεροι άνθρωποι έχουν πραγματικά ανάγκη να ακούσουν αυτή τη σοφία και την εμπειρία από μεγαλύτερους ανθρώπους που είναι όμως υπερήφανοι οι ίδιοι για το γεγονός ότι έφτασαν σε αυτό το στάδιο της ζωής τους.

Για εμάς υπάρχουν πολλοί τρόποι για να βοηθήσουμε τους δικούς μας ηλικιωμένους ανθρώπους καταρχάς συμβάλλοντας επίσης στηνπρόληψη της κατάστασης. Είναι σημαντικό πριν το άτομο καταπέσει ή καταβληθούν οι δυνάμεις του από αδυναμία ή ασθένεια να παροτρύνεται να είναι πιο ενεργό στις δραστηριότητες και την κοινωνικότητά του. Ας μην θεωρούμε φυσικό για έναν άνθρωπο που μεγαλώνει να κλείνεται στο σπίτι του σαν όλα να έχουν τελειώσει. Ας μην αντιμετωπίζουμε εμείς αρχικά κάτι τέτοιο ως φυσικό και αυτό το μήνυμα είναι σίγουρο ότι θα περάσει και στους άλλους γύρω μας. Το ίδιο το ηλικιωμένο άτομο είναι σημαντικό να αποφεύγει να μένει μόνο στο σπίτι για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα και να απομονώνεται κοινωνικά. Είναι σημαντικό να συναναστρέφεται με συνομήλικα άτομα που αντιμετωπίζουν ή έχουν αντιμετωπίσει παρόμοιες καταστάσεις και αναζητούν συμπαράσταση από κάποιον καλό φίλο ή συγγενή. Παράλληλα, είναι σημαντικό να εμπλουτίζεται η καθημερινότητα από δραστηριότητες και ασχολίες που είναι ευχάριστες και προσδίδουν ένα νόημα. Εάν κανείς μπορέσει να στηρίξει τον εαυτό του στις αλλαγές αυτές, τότε είναι σίγουρο ότι θα μπορέσει να βιώσει και αυτό που είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικό και ωραίο σε αυτό το στάδιο της ζωής: την ωριμότητα και τη σοφία! Στην τρίτη ηλικία μπορεί κανείς πια να το ζήσει αυτό!