Η στυτική δυσλειτουργία ορίζεται ως η αδυναμία επίτευξης ή διατήρησης της στύσης σε επίπεδο που να είναι εφικτή η σεξουαλική πράξη. Η στυτική δυσλειτουργία ουσιαστικά οφείλεται σε αδυναμία αιμάτωσης του πέους, μια λειτουργία απαραίτητη προκειμένου να επιτευχθεί η στύση (1). Πρόκειται για ένα πρόβλημα που απασχολεί μεγάλο μέρος του ανδρικού πληθυσμού και η συχνότητα εκδήλωσής του αυξάνεται με την ηλικία (2-7). Κάθε άντρας έχει βιώσει περιστατικά στυτικής δυσλειτουργίας στη ζωή του, έστω και για μια φορά, τα οποία πάντα αποτελούν ένα γεγονός που δεν περνά απαρατήρητο.

Η στυτική δυσλειτουργία έχει μελετηθεί εκτεταμένα σχετικά με τις επιπτώσεις που επιφέρει αλλά, κυρίως, τα αίτια που την προκαλούν. Οι περισσότερες έρευνες όμως έχουν εστιάσει σε άντρες μεγαλύτερων ηλικιών (ηλικία μεγαλύτερη των 40 ετών), στις επιπτώσεις οργανικών θεμάτων υγείας, όπως είναι τα καρδιαγγειακά προβλήματα, ο διαβήτης, η υπέρταση, η παχυσαρκία κλπ., καθώς επίσης και στη φαρμακευτική αντιμετώπιση του προβλήματος (viagra κλπ.) η οποία τα τελευταία χρόνια έχει λάβει ιδιαίτερα μεγάλη έκταση. Ελάχιστες έρευνες έχουν εστιάσει στη μελέτη εκδήλωσης της στυτικής δυσλειτουργίας σε νεαρούς άντρες (ηλικία μικρότερη των 40 ετών), στα κοινωνικο-δημογραφικά ή κλινικά χαρακτηριστικά αυτών καθώς και στα αίτια που μπορεί να την προκαλούν ή να την συντηρούν ως πρόβλημα σε πιο νεαρές ηλικίες.

Οι παρατηρήσεις αυτές συνάδουν με το γεγονός ότι έχει δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στην οργανική αιτιότητα της στυτικής δυσλειτουργίας αφήνοντας τον ψυχολογικό παράγοντα παραμερισμένο και τους άντρες που πρέπει να αντιμετωπίσουν μια ψυχογενή στυτική δυσλειτουργία αβοήθητους και απελπισμένους μιας και έχουν να αντιμετωπίσουν κάτι που όλοι, γύρω τους, τους λένε ότι «είναι μόνο στο μυαλό τους…» ή ότι πρέπει «απλά να μην το σκέφτονται και θα ξεπεραστεί…». Πολλοί άντρες που καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχει οργανικό αίτιο για το πρόβλημα της στυτικής δυσλειτουργίας που αντιμετωπίζουν νιώθουν τελικά εγκαταλελειμμένοι από τη θεραπευτική αντιμετώπιση ενός προβλήματος που τους ταλαιπωρεί πραγματικά. Στο σημείο αυτό έρχεται και μια πρώτη απάντηση σχετικά με τους λόγους για τους οποίους η στυτική δυσλειτουργία σε νεαρές ηλικίες δεν έχει μελετηθεί διεξοδικά: επειδή, κατά κύριο λόγο, τα αίτιά της είναι ψυχολογικά. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά ο Heruti (8): «ενώ μια οργανική αιτιότητα είναι πιο κοινή μεταξύ των αντρών μεγαλύτερης ηλικίας, οι ψυχογενείς παράγοντες αποτελούν μια σημαντική αιτιολογία μεταξύ των αντρών νεαρής ηλικίας (9, 10, 11).

Ας ανατρέξουμε όμως σε ορισμένες ερευνητικές εργασίες που διαπιστώνουν το υψηλό ποσοστό εκδήλωσης της στυτικής δυσλειτουργίας σε άντρες νεαρής ηλικίας:

Ερευνητικές εργασίες

Οι Heruti et al. (2004) (8), στην εργασία τους με τίτλο «Prevalence of Erectile Dysfunction Among Young Adults: Results of a Large-scale Survey», αναφέρουν ότι σύμφωνα με το Massachusetts Male Ageing Study (MMAS) η συχνότητα εκδήλωσης στυτικής δυσλειτουργίας μεταξύ αντρών ηλικίας 40-70 είναι 52%. Η συχνότητα εκδήλωσης μεταξύ αντρών ηλικίας μικρότερης των 40 ετών έχει περιγραφεί σε αρκετές εργασίες, αλλά όχι αποκλειστικά για νεαρούς άντρες και μόνο για μικρές πληθυσμιακές ομάδες, και, κυρίως, κυμαίνεται αρκετά, σε ποσοστό 2%-27%.

Οι Heruti et al. (2004) (8) μελέτησαν ένα πρόγραμμα αξιολόγησης που παρείχαν οι Ιατρικές Υπηρεσίες των Ισραηλινών Δυνάμεων Ασφαλείας σε υποψήφιους επαγγελματίες σχετικά με τον έγκαιρο εντοπισμό υποκείμενων ασθενειών και ποσοστών θνησιμότητας. Στους υποψήφιους δόθηκε το ερωτηματολόγιο Sexual Human Inventory for Males (SHIM) προκειμένου για τον εντοπισμό περιστατικών στυτικής δυσλειτουργίας, κατάλληλων θεραπευτικών επιλογών για την αντιμετώπιση του προβλήματος αλλά και τον εντοπισμό άλλων υποκείμενων ασθενειών. Όπως αναφέρουν, η συχνότητα εκδήλωσης στυτικής δυσλειτουργίας δεν έχει περιγραφεί εκτεταμένα και με πλήρη στοιχεία για άντρες νεαρής ηλικίας. Επιπροσθέτως, βιβλιογραφικά δεν αναφέρονται έρευνες που να μελετούν τους παράγοντες επικινδυνότητας για καρδιαγγειακά προβλήματα και τη συσχέτισή αυτών με την εκδήλωση στυτικής δυσλειτουργίας σε άντρες νεαρής ηλικίας.

Τα αποτελέσματά τους έδειξαν ότι η στυτική δυσλειτουργία αποτελεί και για τους νεαρούς άντρες ένα μέγιστο πρόβλημα υγείας και είναι σημαντικό, σε όλες τις ιατρικές εξετάσεις ρουτίνας, να συμπεριλαμβάνονται και ερωτήσεις σχετικά με τη σεξουαλική υγεία προκειμένου, με αυτό τον τρόπο, να ενθαρρύνονται περισσότερο οι άντρες να αναζητήσουν θεραπεία όχι μόνο για τη στυτική δυσλειτουργία αλλά και για τις πιθανές υποκείμενες ασθένειες.

Οι Mialon (2012) (12) στη μελέτη τους «Sexual Dysfunctions Among Young Men: Prevalence and Associated Factors», περιγράφουν ότι το ένα τρίτο των Ελβετών αντρών νεαρής ηλικίας αναφέρουν ότι πάσχουν από σεξουαλικά προβλήματα, όπως είναι η πρόωρη εκσπερμάτιση και η στυτική δυσλειτουργία. Τα ποσοστά αυτά είναι παρόμοια με αυτά που περιγράφονται στις ΗΠΑ αλλά και σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης. Τα αποτελέσματα της έρευνάς τους έδειξαν ότι τα προβλήματα αυτά σχετίζονται με χαμηλή ποιότητα ψυχικής υγείας, γενικευμένη χρήση ουσιών και χαμηλά επίπεδα σωματικής δραστηριότητας.

Όπως περιγράφεται, ο παράγοντας της ψυχικής υγείας είναι ο μόνος που σχετίζεται άμεσα με την πρόωρη εκσπερμάτιση και τη στυτική δυσλειτουργία. Οι άντρες που αναφέρουν ότι πάσχουν από μια σεξουαλική δυσλειτουργία βρίσκονται σε χαμηλότερα επίπεδα ψυχικής υγείας σε σχέση με εκείνους που δεν αναφέρουν κανένα σεξουαλικό πρόβλημα. Παράλληλα, τίθεται για μια ακόμη φορά το σημαντικό ερώτημα: το σεξουαλικό πρόβλημα δημιουργεί την κατάθλιψη, την αγχώδη ή άλλη ψυχική διαταραχή ή ισχύει το αντίστροφο, δηλαδή, η κατάθλιψη, το άγχος κλπ. οδηγούν και στην εκδήλωση σεξουαλικής δυσλειτουργίας;

Επιπροσθέτως, οι γιατροί και οι ειδικοί ψυχικής υγείας πρέπει να δίνουν μεγάλη σημασία στις νεαρές ηλικίες και να τους διευκολύνουν παίρνοντας οι ίδιοι την πρωτοβουλία να ρωτήσουν, κατά τη διάρκεια μιας πιθανής εξέτασης, θέματα που αφορούν τη σεξουαλική υγεία. Οι νέοι εκφράζουν ιδιαίτερη διστακτικότητα λόγω τη αμηχανίας αλλά και του φόβου μη τήρησης του απορρήτου, που τους εμποδίζει να αναζητήσουν βοήθεια και να συζητήσουν, με δική τους πρωτοβουλία, αυτά τα θέματα. Οι ίδιοι θα επιθυμούσαν ο γιατρός να έπαιρνε την πρωτοβουλία και να ρωτούσε από μόνος του.

Οι Jern et al. (2012) (13) στη μελέτη τους «Are Early and Current Erectile Problems Associated with Anxiety and Depression in Young Men? A Retrospective Self Report Study» αναφέρουν πως δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες σχετικά με το πρόβλημα της στυτικής δυσλειτουργίας σε άντρες νεαρής ηλικίας αλλά και για τη σχέση που υφίσταται μεταξύ ψυχιατρικών συμπτωμάτων και των αιτιών της στυτικής δυσλειτουργίας. Στην έρευνα αυτή μελετήθηκε η εκδήλωση στυτικής δυσλειτουργίας σε ένα μεγάλο δείγμα αντρών ηλικίας 18-48 ετών. Οι συμμετέχοντες ανέφεραν ότι εμφάνιζαν στυτική δυσλειτουργία από την πρώτη τους σεξουαλική επαφή και ότι εξακολουθούν να εμφανίζουν και στο παρόν περιστατικά εκδήλωσης του προβλήματος.

Τα αποτελέσματά τους έδειξαν ότι η ηλικία αποτελεί έναν σημαντικό προγνωστικό παράγοντα για την εκδήλωση στυτικής δυσλειτουργίας ήδη από τη νεαρή ηλικία. Τα περιστατικά εκδήλωσής της όμως φαίνεται να είναι πιο εκτεταμένα κατά τις εμπειρίες των πρώτων σεξουαλικών επαφών και φαίνεται να ξεπερνιούνται με την πάροδο του χρόνου για το μεγαλύτερο ποσοστό των αντρών Τέλος, για μια ακόμη φορά το άγχος και η κατάθλιψη φάνηκε να αποτελούν έναν σοβαρό προγνωστικό παράγοντα για την εκδήλωση στυτικής δυσλειτουργίας στον παρόντα χρόνο.

Το 2013 οι Capogrosso et al. (14) στην εργασία τους «One Patient Out of Four with Newly Diagnosed Erectile Dysfunction Is a Young Man – Worrisome Picture from the Everyday Clinical Practice» αναφέρουν ότι η εικόνα μοιάζει να είναι ανησυχητική: «Ένας στους τέσσερις πάσχοντες που έχει πρόσφατα διαγνωστεί με στυτική δυσλειτουργία είναι νέος, ηλικίας μικρότερης των 40 ετών. Επιπλέον, το ήμισυ αυτού του ποσοστού εκδηλώνει σοβαρής μορφής στυτική δυσλειτουργία (υπό την έννοια του χρόνου εκδήλωσης αλλά και της παγίωσης των συμπτωμάτων σε μια πιο μόνιμη κατάσταση) σε ποσοστό συγκρίσιμο με εκείνο των αντρών γηραιότερης ηλικίας». Είναι σημαντικό ότι και οι Capogrosso et al. (14) καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα, ότι δηλαδή είναι πολύ σημαντική η λήψη ενός καλού και πλήρους ιατρικού ιστορικού και ιστορικού σεξουαλικής υγείας από όλους τους άντρες, ανεξαρτήτου ηλικίας.

Οι Capogrosso et al. (14) αναφέρουν επίσης ότι θα πρέπει να μελετηθεί η σχέση κατάθλιψης, άγχους ή άλλης ψυχικής διαταραχής και στυτικής δυσλειτουργίας, ειδικά για τις νεαρές ηλικίες. Είναι σημαντικό να διερευνηθεί ποιο από τα δύο προηγείται και αποτελεί την αιτία του προβλήματος: η στυτική δυσλειτουργία οδηγεί στην κατάθλιψη και το άγχος, ή το αντίστροφο, δημιουργώντας βέβαια, σε κάθε περίπτωση, έναν φαύλο κύκλο αιτίας και αποτελέσματος που δεν έχει ακόμα μελετηθεί διεξοδικά.

Παράλληλα, επισημαίνεται ότι οι αναλύσεις αυτές δεν αξιολογούν συγκεκριμένα το σεξουαλικό ιστορικό των αντρών κατά τη διάρκεια της εφηβική τους ηλικίας. Σχετικά με αυτό, οι Martins & Abdo (15) έδειξαν πως «η έλλειψη πληροφόρησης σε άντρες νεαρής ηλικίας συνδεόταν με εκδήλωση στυτικής δυσλειτουργίας εξαιτίας του φόβου και των αμφιβολιών που αναδύονται από τα ταμπού και τις μη ρεαλιστικές προσδοκίες. Οι άντρες που εκδήλωναν δυσκολίες καθ’ όλη τη διάρκεια έναρξης της σεξουαλικής τους ζωής εμφάνιζαν συχνότερα προβλήματα στυτικής δυσλειτουργίας, τα οποία πιθανότατα γεννιούνται από έναν φαύλο κύκλο άγχους και αποτυχιών που επηρεάζει τελικά τη σεξουαλική τους απόδοση».

Οι Capogrosso et al. (14) αναφέρουν επίσης ότι τα αποτελέσματά τους δεν έχουν λάβει υπόψη κοινωνικο-οικονομικά δεδομένα της ζωής των συμμετεχόντων. Πράγματι, το υψηλό επίπεδο εισοδήματος φαίνεται να σχετίζεται θετικά με μια συμπεριφορά αναζήτησης ιατρικής βοήθειας και η οικονομική δυσπραγία φαίνεται να αποτελεί ένα εμπόδιο στην αντιμετώπιση του προβλήματος.

Τέλος, το 2014 οι Akre C. et al. (16) πραγματοποιούν την πρώτη ερευνητική μελέτη σε βάθος χρόνου (longitudinal study) σχετικά με την εκδήλωση στυτικής δυσλειτουργίας σε άντρες νεαρής ηλικίας. Στην εργασία τους με τίτλο: «The evolution of sexual dysfunction in young men aged 18-25 years» μελέτησαν την εξέλιξη εκδήλωσης της σεξουαλικής δυσλειτουργίας σε άντρες νεαρής ηλικίας μέσα σε διάστημα 15 μηνών προκειμένου να διαπιστώσουν πιθανούς προγνωστικούς παράγοντες: ποια είναι τα στοιχεία εκείνα που διαφοροποιούν τους νεαρούς άντρες που εξακολουθούν να έχουν πρόβλημα στυτικής δυσλειτουργίας σε σχέση με εκείνους που το ξεπερνούν με την πάροδο του χρόνου; Τα αποτελέσματά τους έδειξαν ότι υψηλά ποσοστά αντρών νεαρής ηλικίας τείνουν να διατηρούν και να μην ξεπερνούν το πρόβλημα της στυτικής δυσλειτουργίας με το πέρας του χρόνου.

Επίλογος
Συμπερασματικά, είναι πολύ σημαντικό για τους νεαρούς άντρες να μην ντρέπονται και να απευθύνονται έγκαιρα για βοήθεια σχετικά με το πρόβλημα της στυτικής δυσλειτουργίας, προκειμένου να μην αρχίσει να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος άγχους-αναμονής αποτυχίας-αυτοπαρατήρησης & καταστροφολογίας-εκδήλωσης στυτικής δυσλειτουργίας που από μόνος του μπορεί να αποτελέσει έναν μηχανισμό που προκαλεί και συντηρεί το πρόβλημα της στυτικής δυσλειτουργίας μέσα στο χρόνο (περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το θέμα αυτό μπορείτε να διαβάσετε στο άρθρο «Ψυχογενής στυτική δυσλειτουργία», http://psychologynet.gr).

Ο νεαρός άντρας, σε αυτή την πολύτιμη περίοδο της ζωής του, σχηματίζει μια εικόνα για τον εαυτό του, και μια παρατεταμένη παραμονή σε αμφιβολία για τη στυτική λειτουργία και τη γενικότερη ικανότητά του να ανταπεξέλθει στον σεξουαλικό τομέα, δημιουργεί μια παραποιημένη εικόνα για τον εαυτό του. Ουσιαστικά, ο ίδιος, με αυτό τον τρόπο, χτίζει την αντρική του ταυτότητα και επάρκεια σε λανθασμένες εντυπώσεις, πεποιθήσεις και φαντασιώσεις αποτυχίας και έλλειψης αντρικής επάρκειας. Και η παρατεταμένη παραμονή σε αυτή τη λανθασμένη εικόνα αυξάνει το άγχος του, τα καταθλιπτικά συναισθήματα κοκ.

Ιδιαίτερα άντρες που έχουν σημαντικά ελλείμματα από την πατρική οικογένεια και, ιδιαίτερα, μια έλλειψη ενίσχυσης από τον πατέρα όσον αφορά την αντρική τους ταυτότητα μπορεί να συναντήσουν ιδιαίτερες δυσκολίες στο να σταθούν στον σεξουαλικό τομέα με αισιοδοξία, αυτοπεποίθηση και πυγμή. Ο αυστηρός πατέρας ή ο απών πατέρας μπορεί να κάνει το αγόρι ή τον έφηβο να νιώθει ότι δεν αξίζει, ή ότι βρίσκεται διαρκώς υπό παρατήρηση, στο μικροσκόπιο, για κριτική και σχόλια. Μια τέτοια δυναμική σαφώς δημιουργεί ένα κλίμα φόβου και αυτοκριτικής τελικά σε κάθε δυσκολία που συναντούν στο δρόμο τους.

Συχνά, επίσης, οι άντρες νεαρής ηλικίας δεν έχουν μάθει να εκφράζονται και συναισθηματικά με αποτελεσματικούς τρόπους καθώς, ακόμη και σήμερα, η έκφραση και η επικοινωνία συναισθήματος δεν είναι ιδιαίτερα ενισχυμένα για τα αγόρια. Η έκφραση συναισθήματος φαίνεται να αποτελεί μια «θηλυπρεπή» ιδιότητα που πρέπει να αποφεύγεται για τα αγόρια για να μην χάσουν τον αντρισμό τους…

Σε αυτές τις νεαρές ηλικίες επίσης, ιδιαίτερα στην εφηβεία, οι κοπέλες δύσκολα θα έχουν την εμπειρία να μην αντιδράσουν με άγχος και πανικό σε ένα περιστατικό στυτικής δυσλειτουργίας και να τους στηρίξουν ψυχολογικά. Στο σημείο αυτό λοιπόν είναι και πάλι σημαντικός ο ρόλος του γιατρού ή του ψυχολόγου που έρχεται να «σταθεί» στο πλευρό του νεαρού άντρα και να του παρέχει ενημέρωση, πληροφορίες, απαντήσεις, εξηγήσεις και, κυρίως, να τον διευκολύνει να μιλήσει για το δύσκολο θέμα που τον απασχολεί. Για έναν άντρα νεαρής ηλικίας και κυρίως για έναν έφηβο, η στυτική δυσλειτουργία αποτελεί ένα σοβαρό πλήγμα στη διαμόρφωση της αυτοπεποίθησής του και της αντρικής του ταυτότητας και χρειάζεται ιδιαίτερη ψυχολογική στήριξη σε αυτό. Πολλές φορές είναι απαραίτητη και η απλή ενημέρωση και παροχή πληροφοριών καθώς και από μικρά πρακτικά προβλήματα, όπως είναι για παράδειγμα, η δυσκολία χρήσης του προφυλακτικού ή η μη δυνατότητα εύρεσης κατάλληλου και ασφαλούς χώρου όπου μπορεί κανείς να αφεθεί στη σεξουαλική συνεύρεση και να μην έχει άγχος, μπορεί να εκκινήσουν έναν φαύλο κύκλο άγχους – στυτικής δυσλειτουργίας χωρίς ουσιαστικά να υφίσταται κάποιος σημαντικός λόγος.

Η απάντηση «είναι ψυχολογικό, θα περάσει» δεν βοηθά, ιδιαίτερα νεαρά άτομα που χρειάζονται υποστήριξη και καθοδήγηση. Είναι σημαντική μια ολιστική αντιμετώπιση του προβλήματος που θα βασίζεται και σε μια ολιστική θέαση και όλων των παραμέτρων που διαμορφώνουν και συντηρούν το πρόβλημα της στυτικής δυσλειτουργίας.

Τέλος, όπως προαναφέρθηκε σε σημαντικό αριθμό ερευνητικών εργασιών, οι νεαροί άντρες δεν απευθύνονται εύκολα σε ειδικό. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν οι Akre C. et al. (2010) (17) στην εργασία τους « I’ll look it up on the Web first”: Barriers and overcoming barriers to consult for sexual dysfunction among young men», οι νέοι προσπαθούν, αρχικά τουλάχιστον, να λύσουν το πρόβλημα μόνοι τους καταφεύγοντας στο διαδίκτυο ως την πρώτη σημαντική πηγή έρευνας και ενημέρωσής τους σχετικά με τις σεξουαλικές δυσλειτουργίες και ειδικά τη στυτική δυσλειτουργία, τα πιθανά αίτια αυτής και τους τρόπους αντιμετώπισης. Βάσει αυτών είναι σημαντικό να αναπτυχθούν πιο σοβαρά και μελετημένα τα εργαλεία και οι πηγές του διαδικτύου για να αποτελούν μια εύκολη αλλά και ασφαλή πύλη πρόσβασης σε υπηρεσίες σεξουαλικής υγείας για τους νεαρούς άντρες. Οι πληροφορίες που θα παρέχονται με αυτό τον τρόπο θα πρέπει να είανι επιστημονικά μελετημένες και τεκμηριωμένες, δομημένες βάσει ιατρικών και επιστημονικών οδηγιών, και να πληροφορούν και να καθοδηγούν σωστά και αποτελεσματικά τον νεαρό άντρα στην αναζήτηση βοήθειας με ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο.

Βιβλιογραφία
(1). Sybren Rynja, Ruud Bosch, Esther Kok, Gerlof Wouters &
Laetitia de Kort (2010). IIEF-15: Unsuitable for Assessing Erectile Function of Young Men? Journal of Sexual Medicine, 7:2825-2830.

(2). de Boer BJ, Bots ML, Nijeholt AA, Moors JP, Pieters HM, Verheij TJ (2004). Erectile dysfunction in primary care: Prevalence and patient characteristics. The ENIGMA study. International Journal of Impotence Research, 16:358-64.

(3). Martin-Morales A, Sanchez-Cruz JJ, Saenz TI, Rodriguez- Vela L, Jimenez-Cruz JF, Burgos-Rodriguez R (2001). Prevalence and independent risk factors for erectile dysfunction in Spain: Results of the Epidemiologia de la Disfuncion Erectil Masculina Study. Journal of Urology, 166:569-74.

(4). Ponholzer A, Temml C, Mock K, Marszalek M, Obermayr R, Madersbacher S (2005). Prevalence and risk factors for erectile dysfunction in 2869 men using a validated questionnaire. European Urology, 47:80-5.

(5). Rosen R, Altwein J, Boyle P, Kirby RS, Lukacs B, Meuleman E, O’Leary MP, Puppo P, Robertson C, Giuliano F (2003). Lower urinary tract symptoms and male sexual dysfunction: The multinational survey of the aging male (MSAM-7). European Urology, 44:637-49.

(6). Schouten BW, Bosch JL, Bernsen RM, Blanker MH, Thomas S, Bohnen AM (2005). Incidence rates of erectile dysfunction in the Dutch general population. Effects of definition, clinical relevance and duration of follow-up in the Krimpen Study. International Journal of Impotence Research, 17:58-62.

7). Jenna Fletcher (2017). Erectile dysfunction: Causes and treatment ιn young men, Medical News Today: http://www.medicalnewstoday.com/articles/316215.php

(8). Rafi Heruti, Τzipi Shochat, Dorit Tekes-Manova, Itshak Ashkenazi & Dan Justo (2004). Prevalence of Erectile Dysfunction Among Young Adults: Results of a Large-scale Survey. Journal of Sexual Medicine, 1: 284-291.

(9). Feldman HA, Goldstein I, Hatzichristou DG,
Krane RJ, McKinlay JB (1994). Impotence and its medical
and psychosocial correlates: Results of the Massachusetts
Male Aging Study. Journal of Urology, 151:54-61.

(10). Dunn KM, Croft PR, Hackett GI (1999). Association of
sexual problems with social, psychological, and
physical problems in men and women: A cross sectional
population survey. The Journal of Epidemiology and Community Health, 53:144-8.

(11). Fugl-Meyer AR (1999). Sexual disabilities, problems and
satisfaction in 18-74 year old Swedes. Scandinavian Journal of Sexology, 2:79-105.

(12). Anais Mialon, Andre Berchtold, Pierre-Andre Michaud, Gerhard Gmel & Joan-Carles Suris (2012). Sexual Dysfunctions Among Young Men: Prevalence and Associated Factors. Journal of Adolescent Health, 51, 25-31.

(13). Patrick Jern, Annika Gunst, Kenneth Sandnabba & Pekka
Santtila (2012). Are Early and Current Erectile Problems Associated With Anxiety and Depression in Young Men? A Retrospective Self Report Study. Journal of Sex & Marital Therapy, 38:349-364.

(14). Paolo Capogrosso, Michele Colicchia, Eugenio Ventimiglia, Giulia Castagna, Maria Chiara Clementi, Nazareno Suardi, Fabio Castiglione, Alberto Briganti, Francesco Cantiello, Rocco Damiano, Francesco Montorsi & Andrea Salonia (2013). One Patient Out of Four with Newly Diagnosed Erectile Dysfunction Is a Young Man-Worrisome Picture from the Everyday Clinical Practice. Journal of Sexual Medicine, 10:1833-1841.

(15). Martins FG, Abdo CH (2010). Erectile dysfunction and correlated factors in Brazilian men aged 18-40 years. Journal of Sexual Medicine, 7:2166-73.

(16). Akre C, Berchtold A, Gmel, Suris JC (2014), The evolution of sexual dysfunction in young men aged 18-25 years. The Journal of Adolescent Health, 55(6):736-743.

(17) Akre C, Michaud PA, Suris JC (2010). “I’ll look it up on the Web first”: Barriers and overcoming barriers to consult for sexual dysfunction among young men. Swiss Medical Weekly, 140 (23-24):348-353.