«Είμαι πάντα σφιγμένος και αγχωμένος όταν βρίσκομαι με την κοπέλα μου γιατί σκέφτομαι τι θα γίνει αν φτάσουμε σε σεξουαλική επαφή… Θα τα καταφέρω ή όχι; Κι αν δεν πάει καλά πάλι και ρεζιλευτώ; Έχει γίνει μια μόνιμη αγωνία και σκέψη που μου χαλάει τη διάθεση. Τώρα αποφεύγω και να την συναντήσω…».
Π., 28 ετών.
Οι παραπάνω σκέψεις αποτελούν έναν χαρακτηριστικό εσωτερικό μονόλογο ενός νεαρού άντρα που έχει αντιμετωπίσει το πρόβλημα της στυτικής δυσλειτουργίας στις προηγούμενες ερωτικές επαφές με την κοπέλα του και τώρα έχει το φόβο μιας μελλοντικής αποτυχίας.
Είναι γεγονός ότι ένα συμβάν στυτικής δυσλειτουργίας μπορεί να προκύψει για πολλούς λόγους, συχνά ασήμαντους, όπως είναι για παράδειγμα, η κούραση της ημέρας, μια περιστασιακά κακή διάθεση, η κατανάλωση αλκοόλ κοκ., και ξεχνιέται καθώς και ο ίδιος ο άντρας κατανοεί ότι ήταν κάτι τυχαίο κι έτσι δεν δίνει ιδιαίτερη σημασία. Αυτό μπορεί να συμβεί σε κάθε άντρα, σε κάθε ζευγάρι… Είναι σημαντικό να μην εμπλακεί ο άντρας αλλά και το ζευγάρι σε έναν φαύλο κύκλο ανησυχίας, αναμονής της “αποτυχίας”, αυτό-παρατήρησης & αυτό-κριτικής για το πώς “πηγαίνουν” τα πράγματα κατά η διάρκεια της σεξουαλικής επαφής, για το εάν θα υπάρχει στύση και, βέβαια, τελικά στυτική δυσλειτουργία καθώς είναι πολύ δύσκολο, υπό αυτές τις συνθήκες αγωνίας και στρες, να αφεθεί κανείς στη ροή της ερωτικής επαφής και να λειτουργήσει φυσιολογικά.
Η πιθανή επανάληψη του συμβάντος όμως ενισχύει την αγωνία και προφανώς την επανεκκίνηση του φαύλου κύκλου… Έτσι διαιωνίζεται το πρόβλημα και τελικά επέρχεται στυτική δυσλειτουργία όχι επειδή υπάρχει κάποιο πρόβλημα στη σεξουαλική λειτουργία του άντρα αλλά λόγω του εξοντωτικού άγχους και της πίεσης που επικρατεί. Κανένας άνθρωπος στον κόσμο, άντρας ή γυναίκα, δεν μπορεί να λειτουργήσει έτσι στο σεξ καθώς κανένας δεν μπορεί να λειτουργήσει φυσιολογικά στο σεξ υπό το καθεστώς “απειλής”.
Παράλληλα, ένα σημαντικό “λάθος” που κάνει ο άντρας σε αυτές τις περιπτώσεις είναι ότι επιδιώκει να έχει στύση “κατά βούληση” παρά με το να αφεθεί περισσότερο και να επιτρέψει να προκύψει ελεύθερα ως μια φυσική απόκριση στην ερωτική ευχαρίστηση. Φαίνεται παράδοξο αλλά πάντα ισχύει ότι όσο λιγότερο “προσπαθήσει” για αυτό τόσο καλύτερα πηγαίνουν τα πράγματα.
Η Marita P. McCabe (2005) εξέτασε τη σχέση που μπορεί να υφίσταται μεταξύ των πεποιθήσεων περί του σεξ, του στρες, της ποιότητας της σχέσης του ζευγαριού, του άγχους επίδοσης και της εκδήλωσης σεξουαλικής δυσλειτουργίας σε άντρες και γυναίκες. Τα αποτελέσματα έδειξαν το βασικό ρόλο που διαδραματίζει το άγχος επίδοσης στη γένεση αλλά και τη διατήρηση μιας μεγάλης κλίμακας σεξουαλικών δυσλειτουργιών τόσο στον άντρα όσο και στη γυναίκα. Όπως αναφέρει χαρακτηριστικά: «Ακόμη και όταν συμπεριληφθούν και άλλες παράμετροι που αφορούν τις πεποιθήσεις για το σεξ, τον τρόπο ζωής του ζευγαριού (lifestyle), την ποιότητα της σχέσης και τη σεξουαλική ικανοποίηση, το άγχος επίδοσης επεξηγεί τη μοναδική διακύμανση που υφίσταται στα επίπεδα της σεξουαλικής ικανοποίησης αντρών και γυναικών».
Όπως περιγράφεται, από τη στιγμή που εκδηλώνεται μια δυσλειτουργία στη σεξουαλική ζωή του ζευγαριού τόσο ο άντρας όσο και η γυναίκα αρχίζουν να παρατηρούν και να επιτηρούν κυριολεκτικά την επίδοσή τους για το αν «πηγαίνει καλά», τόσο η επιθυμία που νιώθουν όσο και η διέγερση, καθ’ όλη τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής. Είναι, μάλιστα, πολύ ευάλωτοι στην παρατήρηση και της παραμικρής διακύμανσης. Αυτή η παρατήρηση/ επιτήρηση όμως, την οποία και δεν μπορούν να σταματήσουν, σε συνδυασμό με το άγχος που νιώθουν, χαλάει ουσιαστικά κάθε επερχόμενη απόπειρα. Παράλληλα, οδηγεί τελικά κάθε σύντροφο στο να είναι ουσιαστικά περισσότερο επικεντρωμένος στον εαυτό του παρά στο ταίρι του, γεγονός που επίσης δεν συμβάλλει σε μια ομαλή ροή της ερωτικής επικοινωνίας! Τέλος, τα ερευνητικά αποτελέσματα έδειξαν ότι το άγχος επίδοσης επηρεάζει τόσο τον άντρα όσο και τη γυναίκα στα τρία από τα τέσσερα στάδια της σεξουαλικής λειτουργίας: την επιθυμία, τη διέγερση και τον οργασμό (όχι την αποκατάσταση).
Είναι σημαντικό ο άντρας κάθε ηλικίας να συνειδητοποιήσει έγκαιρα ότι έχει εμπλακεί σε αυτό τον φαύλο κύκλο «αναμονής της αποτυχίας» ουσιαστικά και να μπορέσει αρχικά να συμπεριφερθεί λιγότερο βίαια προς τον εαυτό του για να λειτουργήσει πιο ψύχραιμα. Εάν αυτό δεν μπορεί να το επιτύχει μόνος του θα ήταν σημαντικό να αναζητήσει βοήθεια ειδικού προκειμένου να μπορέσει να ‘σπάσει’ αυτόν τον φαύλο κύκλο και να μπορέσει να λειτουργήσει ελεύθερα στο σεξ προς χάριν της απόλαυσης και όχι της … αυτό-τιμωρίας!
– Marita P. McCabe (2005). Performance Anxiety in the Development and Maintenance of Sexual Dysfunction in Men and Women. International Journal of Stress Management, Vol. 12, No. 4, 379-388.
