Κάθε ανθρώπινο ον είναι ταγμένο να συναντήσει πολλές συνθήκες αποχωρισμού και απώλειας. Η λέξη πένθος, η οποία ξεπηδά από το ρήμα πάσχω, σηματοδοτεί την αμετάκλητη απουσία ενός ψυχικά πολύτιμου αντικειμένου. Ορίζει ακόμη μια κρίσιμη στιγμή για κάθε υποκείμενο. Η ζωή συνθλίβεται, ο κόσμος αδειάζει και συρρικνώνεται, οι παραστάσεις τρεμοσβήνουν, ο λόγος φτωχαίνει και αγκομαχά, η επικοινωνία με τους άλλους μοιάζει με χάσιμο χρόνου, η μελαγχολική καταβρόχθιση προβάλλει απειλητικά.
Όμως αυτό το οδυνηρό εντύπωμα κινητοποιεί μια σύνθετη ψυχική εργασία που ίσως αποτελέσει μια πολύτιμη πρόσκτηση. Ένα πένθος που έχει διανύσει την πορεία του, παρά τα όποια κατάλοιπα μπορεί να αφήσει, προσφέρει την αίσθηση μιας λυτρωτικής νοσταλγίας και ζωντανεύει τις προσδοκίες ψυχικής επαναγέννησης.
Τα άρθρα αυτής της μονογραφίας δίνουν ένα στίγμα της σύγχρονης ψυχαναλυτικής συνεισφοράς για την εργασία του πένθους. Οι συγγραφείς ανατρέχουν, συχνά με κλινικά παραδείγματα, σε πολύ πρώιμες στιγμές απώλειας, σε διαγενεαλογικά τραύματα, σε ιστορικές εγγραφές, αλλά και στη μάχη με το άγνωστο και το απρόσμενο που είναι συνυφασμένα με την ανθρώπινη περιπέτεια. Υπογραμμίζουν ακόμη τη σημασία του αντικειμένου, τις δυσκολίες ρευστοποίησης και μετασχηματισμού των επενδύσεων, την ανάδυση νέων ψυχικών παραγώγων και την αναζωπύρωση της δημιουργικής δυνατότητας, τα οποία μπορεί να ανακινήσει η διεργασία πένθους.

Οι «γραφές της ψυχανάλυσης» αποτυπώνουν κάθε φορά μια διαφορετική εκδοχή από τον πλούτο της κλινικής εμπειρίας της ψυχανάλυσης και του ιδιαίτερου τρόπου της να προσεγγίζει τα φαινόμενα της ζωής και του πολιτισμού. Τον πρώτο λόγο έχει εδώ η εκ-τροπή του ασυνειδήτου σε γραφή, ώστε –παραφράζοντας τη γνωστή φροϋδική προτροπή– “εκεί που ήταν αυτό να έρθει …η γραφή”, αλλά και η τροποποίηση του πραγματικού δια της γραφής έτσι όπως μόνον μέσω αυτής μπορεί να επισυμβεί, χάρη στο δικό της ίχνος. Η σειρά απευθύνεται σε όλους όσους, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, έχουν αντιληφθεί ή υποψιάζονται πως ό,τι μας κινεί, και μας οδηγεί, σταθερά μας διαφεύγει. Θ. Χ.

Γράφουν: η Κωνστάνς Αθανασιάδου για τον Γεώργιο Βιζυηνό,
ο Αθανάσιος Αλεξανδρίδης για τον Ανδρέα Εμπειρίκο,
ο Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης για τον Διονύσιο Σολωμό,
ο Κώστας Γεμενετζής για τον Γιώργο Σεφέρη,
ο Θανάσης Γεωργάς για τον Γιάννη Κιουρτσάκη,
η Βιβή Θεοδοσάτου για τον Γιώργο Χειμωνά,
ο Γιάννης Σ. Κόντος για τον Κ.Π. Καβάφη,
ο Σωτήρης Μανωλόπουλος για τον Αλέξανδρο Παπαδιαμάντη,
ο Νίκος Παπαχριστόπουλος για τον Γεώργιο Βιζυηνό,
ο Νίκος Σιδέρης για τον Διονύσιο Σολωμό,
ο Θανάσης Τζαβάρας και η Ελένη Τζαβάρα για τον Ανδρέα Εμπειρίκο.

Μια έννοια που διατρέχει όλο το εύρος των σύγχρονων Επιστημών του Πνεύματος είναι η Κριτική των Ιδεολογιών, δηλαδή η ανεύρεση εκείνων των ατομικών και καθολικών συνθηκών που παραμορφώνουν την επικράτηση του Ορθού Λόγου. Η συνεισφορά της Ψυχανάλυσης στην περιγραφή και ανάδειξη των Ιδεολογιών είναι τεράστιας και μόνιμης σημασίας, γιατί η μεθοδολογία της, στηριγμένη στην κλινική εμπειρία, διακρίνεται από τη συμπληρωματική ερμηνεία των ασυνείδητων κινήτρων που συνοδεύουν κάθε πνευματική ή ψυχική έκφανση. Ο τόμος των Πρακτικών του 7ου Διεθνούς Ψυχαναλυτικού Συμποσίου των Δελφών, που πραγματοποιήθηκε το 2008 με θέμα Ψυχανάλυση και Ιδεολογίες, περιλαμβάνει τις εισηγήσεις και τους αντίστοιχους σχολιασμούς ενός αριθμού ψυχαναλυτών και διανοητών από διαφορετικές χώρες που διαμόρφωσαν τον εξαιρετικά πυκνό, ευαίσθητο και επίκαιρο διάλογο μιας μοναδικής συνάντησης. Οι απόψεις που διατυπώθηκαν κάλυψαν ένα πλήθος πλευρών της συνεδριακής θεματικής και συνέβαλαν στην προώθηση ενός διεθνούς προβληματισμού, η ένταση του οποίου απεικονίζεται στα κείμενα της παρούσας έκδοσης. Ο τόμος Ψυχανάλυση και Ιδεολογίες επιδιώκει την ενημέρωση ενός ευρύτερου αριθμού ενδιαφερομένων για τα πολλαπλά σημεία επαφής της ψυχαναλυτικής θεωρίας με τις αυτοκριτικά εξελισσόμενες σύγχρονες επιστημονικές κατευθύνσεις, όπως άλλωστε και για τη διεύρυνση του δικού της ερευνητικού ορίζοντα.

Το βιβλίο αυτό αναφέρεται στη “Διαδικασία της Ψυχοθεραπείας”. Μερικά από τα θέματα που πραγματεύεται είναι:
Ποιες είναι οι συνθήκες εκείνες που βοηθούν την αλλαγή και την εξέλιξη;
Τι σημαίνει αλλαγή;
Ποιος είναι ο ρόλος του θεραπευτή στη διαδικασία αυτή;
Πώς δημιουργείται η θεραπευτική σχέση και ποιοι είναι οι παράγοντες που την προάγουν;
Πώς δημιουργείται το κλίμα στη θεραπευτική σχέση;
Πώς δημιουργείται το πλαίσιο της θεραπευτικής σχέσης;
Πώς εφαρμόζεται ο κώδικας δεοντολογίας;
Τι σημαίνει η σχέση “Εγώ-Εσύ”;
Τι είναι η ενσυναίσθηση;
Πώς καλλιεργείται η εμπιστοσύνη και η ασφάλεια στην ψυχοθεραπευτική σχέση;

Αυτοί είναι μόνο μερικοί από τους παράγοντες που λειτουργούν θετικά στο χτίσιμο της σχέσης θεραπευτή-θεραπευόμενου. Για τη βέλτιστη λειτουργία της σχέσης αυτής:
Τι καλείται να κάνει ο θεραπευτής μέσα σε αυτή τη σχέση;
Πώς καλείται να δράσει;
Ποια είναι η στάση του απέναντι στον θεραπευόμενο και πως θα τον βοηθήσει να ανακαλύψει το “σενάριο” που έχει δημιουργήσει;

Η αποδοχή της πραγματικότητας ως έχει και η ανάληψη της ευθύνης για όσα συμβαίνουν στην ζωή μας έχει πρωταρχική σημασία για την εξέλιξη και αυτό-ίασή μας, θα μας πει η συγγραφέας.

Το κείμενο συνοδεύουν πίνακες και διαγράμματα, εκτενές απόσπασμα από τον Κώδικα Δεοντολογίας της Εθνικής Εταιρίας Ψυχοθεραπείας Ελλάδος και κείμενα από θεραπευόμενους.