Η Τέχνη, το Παιχνίδι και η Αφήγηση, δραστηριότητες συνυφασμένες με την καθημερινή ζωή των πρώτων ήδη ανθρώπων, απαντούν σε όλες τις κοινωνίες και τους πολιτισμούς, εμπλουτίζοντας τη ζωή μας με έναν ιδιαίτερο και μοναδικό τρόπο. Ανθρώπινες εκφράσεις, που χάνονται στα βάθη των αιώνων, κέντρισαν το ενδιαφέρον μελετητών, από τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη έως εκπροσώπους της σύγχρονης επιστήμης, οι οποίοι θέτουν θεμελιώδη ερωτήματα, όπως:
• Τι κάνει τους ανθρώπους να ενδιαφέρονται για την τέχνη, το παιχνίδι και την αφήγηση;
• Γιατί οι άνθρωποι δημιουργούν έργα τέχνης, παίζουν και αφηγούνται;
• Ποιος ο ρόλος των συγκινήσεων και των συναισθημάτων στη δραστηριότητα του παιχνιδιού, στην παραγωγή-δημιουργία και την πρόσληψη-κατανόηση της τέχνης και της αφήγησης;
• Τι ρόλο παίζουν η φαντασία, η δημιουργικότητα, η αντίληψη και οι γνωστικές, γενικά, λειτουργίες στις δραστηριότητες της τέχνης, του παιχνιδιού και της αφήγησης;
Αυτό το διεπιστημονικό βιβλίο παρουσιάζει θεμελιώδεις θεωρητικούς και ερευνητικούς προβληματισμούς σχετικά με τις ψυχολογικές και ψυχοπαιδαγωγικές διαστάσεις της τέχνης, του παιχνιδιού και της αφήγησης. Μερικά από τα θέματα που εξετάζονται αφορούν:
• τις ψυχολογικές και ψυχοπαιδαγωγικές θέσεις και κριτικές του L.S. Vygotsky σχετικά με την τέχνη και τα αισθητικά φαινόμενα, αλλά και το ρόλο που αυτά παίζουν στη ζωή του ατόμου και στην κοινωνία γενικότερα,
• τις βασικές προσεγγίσεις της Αισθητικής Παιδείας όσον αφορά τους απώτερους σκοπούς της και τις μεθόδους της,
• τη χρήση της τέχνης, του παιχνιδιού και της αφήγησης στην εκπαιδευτική/διδακτική και μαθησιακή διαδικασία, και το ρόλο που η τέχνη, το παιχνίδι και η αφήγηση παίζουν στις γνωστικές (γνωσιακές), αναπτυξιακές, διαλογικές/επικοινωνιακές, διαπροσωπικές, κοινωνικο-ηθικές και ψυχοθεραπευτικές διαδικασίες, καθώς και
• τις διαδικασίες πρόσληψης της τέχνης και της αφήγησης.

1. Το βιβλίο αυτό απευθύνεται σε κάθε επαγγελματία δάσκαλο, νηπιαγωγό, εμψυχωτή, δάσκαλο υποκριτικής, χοροθεραπευτή που ασχολείται ήδη ή αρχίζει τώρα να ασχολείται με ομάδες αλλά και σε όποιον ενδιαφέρεται για το ταξίδι στη σχέση “ψυχή-σώμα-έκφραση”.

Το εγχειρίδιο αυτό θα σας βοηθήσει, αξιοποιώντας την εμπειρία και τα βιώματα πολλών ανθρώπων, να δημιουργήσετε τις δικές σας επιτυχημένες ασκήσεις.
“Το σώμα είναι το κουκούλι της ψυχής. Πλάθοντας με την κίνηση το περίβλημα, αφήνεις την ψυχή να πετάξει. Κι εκείνη, επιστρέφοντας, σου προσφέρει βαθιά αρμονία.
Έτσι, η κίνηση προκύπτει αβίαστα και φυσικά!
Τι αγαλλίαση! Τι μελωδία!”

Η σύλληψη της σχιζοφρένειας ως νόσου είναι ταυτόσημη με την απώλεια της ταυτότητας του υποκειμένου, θεωρείται η νόσος που βάλλει ευθέως το Εγώ του ασθενούς. Η ιστορία του υποκειμένου και η συνέχεια του βίου του διαρρηγνύονται, ο σχιζοφρενής αποκτά στοιχεία που δεν είχε πριν, διαπιστώνεται μια ριζική αλλαγή της ουσίας της προσωπικότητάς του. Η αυτιστική απόσυρση, ο παραληρητικός κόσμος, οι ψευδαισθήσεις δημιουργούν έναν άλλον άνθρωπο, που συνήθως δεν είναι αναγνωρίσιμος στην ιστορία του και στην προ της νόσου προσωπικότητά του. Η ψυχανάλυση επιχειρεί μια διαφορετική προσέγγιση. Αναδεινύει την υποκειμενικότητα του ασθενούς και θεωρεί ότι αυτή παραμένει ενεργός, παρά τον κατακερματισμό της προσωπικότητάς του και τη διάρρηξη του βίου του. Η ψυχανάλυση άλλωστε είναι η συνάντηση δύο υποκειμένων, τα οποία, παρά τον ασύμμετρο ρόλο τους, συμμετέχουν ως πλήρεις προσωπικότητες στην ψυχαναλυτική ψυχοθεραπεία.

Δεν υπάρχει πραγματικά διαφορά ανάμεσα στον σωματικό και τον ψυχικό πόνο. Ο σωματικός πόνος είναι μια αίσθηση στο σώμα που προκαλείται από μια μαζική είσοδο ενέργειας, η οποία κατακλύζει το ασυνείδητο, το κέντρο του ψυχισμού. Η είσοδος ενέργειας προκαλεί μια κατάσταση αιφνιδιασμού και σύγκρουσης στο εγώ, που στην ψυχανάλυση ονομάζεται τραύμα. Στον ψυχικό πόνο η ρήξη, ο τραυματισμός δεν τοποθετείται στο προστατευτικό περίβλημα του εγώ, αλλά στη σχέση αγάπης που μας συνδέει με τον άλλο. Η ρήξη προκαλείται από την απώλεια του αντικειμένου. Το εγώ αμύνεται στο τραύμα με το να από-επενδύει όλες τις αναπαραστάσεις του, για να υπερεπενδύσει την εικόνα του αγαπημένου αντικειμένου.

Δεν πονάμε λόγω της απώλειας του αγαπημένου αντικειμένου, αλλά λόγω των συνεπειών που προκαλούνται μέσα μας από την απώλεια. Πονάω γιατί χάνω μια από τις πηγές διέγερσης και τροφοδότησης της δύναμης της επιθυμίας μου, γιατί καταρρέει ο ψυχικός καθρέπτης που αντικατόπτριζε τις εικόνες μου, γιατί χάνεται ο συμβολικός ρυθμός στον οποίο πάλλεται η δύναμη της επιθυμίας μου, και έτσι χάνω τον συμβολικό άλλο που οριοθετούσε και έδινε οντότητα στο ασυνείδητό μου. Αυτό που χάνω δηλαδή, τελικά, είναι η συνοχή και η ύφανση μιας φαντασίωσης απαραίτητης για τη δομή μου. Μπροστά στην εμπειρία του πόνου ο ψυχαναλυτής είναι ένας μεσολαβητής που υποδέχεται τον μη αφομοιώσιμο πόνο του ασθενούς του και τον μετατρέπει σε συμβολικό πόνο.