Η τοκοφοβία είναι ένας έντονος φόβος για την εγκυμοσύνη και τη διαδικασία του τοκετού και η γυναίκα που περνά αυτό το φόβο βιώνει επώδυνες στιγμές αγωνίας και πανικού. Παράλληλα, η ίδια αισθάνεται ότι οι άλλοι γύρω της δύσκολα μπορούν να την καταλάβουν και να την υποστηρίξουν καθώς η έντονη δυσαρέσκεια και ο φόβος που νιώθει έρχονται σε μεγάλη αντιπαράθεση με την επικρατούσα εξιδανίκευση περί της εγκυμοσύνης και της μητρότητας: “Θα έπρεπε να νιώθω ολοκληρωμένη και ευτυχισμένη”, σκέφτεται, “…γιατί, όμως, νιώθω τρόμο”;

Η εκδήλωση των συμπτωμάτων μπορεί να κυμαίνεται από ήπιο άγχος έως έντονο πανικό και συμπεριφορές αποφυγής. Τα χαρακτηριστικά της φοβίας αυτής μπορεί να εκδηλώνονται και πριν από μια εγκυμοσύνη, για παράδειγμα, με την έμμονη λήψη αντισύλληψης, με επαναλαμβανόμενα τεστ εγκυμοσύνης προκειμένου να βεβαιωθεί η γυναίκα ότι δεν είναι έγκυος, με αποφυγή επίσκεψης στο γυναικολόγο κοκ.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης βιώνεται έντονο άγχος για τις αλλαγές που επέρχονται στο σώμα (βιώνεται ως ένα είδος “εισβολής” στο σώμα), κυρίως με το σταδιακό φούσκωμα της κοιλιάς και το μέγεθός της (…ότι είναι σαν ένα μπαλόνι που όλο μεγαλώνει και στο τέλος θα “σκάσει”…), αγωνία και αρνητικές σκέψεις για τις στιγμές του τοκετού κ.ά.

Τα αίτια της το τοκοφοβίας απαιτούν εκτεταμένη ανάλυση και είναι πολυ-παραγοντικά. Συνοπτικά, όμως, επικεντρώνονται κυρίως στα εξής:

-Φόβο για τον πόνο και την απώλεια ελέγχου εαυτού (πρόκειται για γυναίκες με προσωπικότητες που προσανατολίζονται στον έλεγχο).

-Σχετικό με την απώλεια ελέγχου είναι και ο φόβος για “εισβολή” στο σώμα. Μια εγκυμοσύνη μπορεί ασυνείδητα να συμβολίζει την απώλεια των σωματικών ορίων και το έμβρυο ως «εισβολέα». Η γυναίκα νιώθει πανικό στην αίσθηση ότι “περιέχει”/”ενσωματώνει” κάποιον άλλον στο σώμα της και μπορεί να “εγκλωβιστεί” ή να χάσει τα όρια του εαυτού της.

-Μη επιλυμένη ενδοψυχική σύγκρουση περί της θηλυκότητας ή της μητρότητας (αμφιθυμία ταύτισης με τη μητέρα και φόβος μήπως γίνει η ίδια «σαν τη μητέρα της» ή επαναλάβει τη ζωή της).

-Ενοχή και φαντασίωση τιμωρίας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η εγκυμοσύνη βιώνεται φαντασιωσικά ως ένα είδος “τιμωρίας” για πρότερες “αμαρτίες” (ηθικές, σεξουαλικές κ.ά.).