Τα αίτια της πρόωρης εκσπερμάτισης είναι σχεδόν πάντα ψυχολογικά, είτε πρόκειται για μαθησιακά, είτε για βαθύτερα ψυχολογικά αίτια.
Στην περίπτωση των μαθησιακών αιτιών ο άντρας για διάφορους λόγους έχει «μάθει», από τις πρώτες μάλιστα σεξουαλικές του εμπειρίες, να μην ελέγχει το ρεφλέξ της εκσπερμάτισης, με άλλα λόγια να μην αναγνωρίζει επακριβώς τα αισθητηριακά ερεθίσματα που προηγούνται της εκσπερμάτισης. Αυτό συμβαίνει πολλές φορές από άγνοια αλλά και από το άγχος με το οποίο λειτουργεί εκείνη τη στιγμή και το οποίο δεν τον έχει βοηθήσει μέχρι τώρα να μάθει να τα αναγνωρίζει έτσι ώστε να μπορεί να ελέγχει καλύτερα την εκσπερμάτισή του.
Τα βαθύτερα ψυχολογικά αίτια αναφέρονται σε ασυνείδητα στοιχεία της προσωπικότητας του άντρα που και ο ίδιος πολλές φορές δεν συνειδητοποιεί αλλά μπορεί να επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό τη σεξουαλική του λειτουργία. Σύμφωνα με αυτά, ο άντρας που έχει πρόωρη εκσπερμάτιση νιώθει ασυνείδητα έντονη αμφιθυμία απέναντι στη γυναίκα και βαθιά μέσα του επικρατεί μια σύγκρουση σχετικά με το κατά πόσο επιθυμεί πραγματικά να της προσφέρει σεξουαλική ικανοποίηση. Τα αμφιθυμικά αυτά συναισθήματα βρίσκουν διέξοδο και συμβολική έκφραση στο σύμπτωμα της πρόωρης εκσπερμάτισης με το οποίο τελικά προκαλεί απογοήτευση, ματαίωση και ταλαιπωρία στη γυναίκα.
Η δυναμική της σχέσης μεταξύ των δύο συντρόφων παίζει επίσης σημαντικό ρόλο και μια αρνητική/ καταστροφική σχέση και αλληλεπίδραση μεταξύ των δύο συντρόφων μπορεί κάλλιστα να «γεννήσει» ένα πρόβλημα πρόωρης εκσπερμάτισης που να «εξυπηρετεί» διάφορους σκοπούς στη σχέση, όπως, για παράδειγμα, η πρόωρη εκσπερμάτιση να αποτελεί μια «δικαιολογία» για να αποφεύγει ο ένας τον άλλον, μια προσπάθεια επιβολής ελέγχου στη σχέση κ.ά.